Toshkent moliya instituti hamdamov baxrom kasimovich ilxomov shavkat islomovich

 

---

87 
Takrorlash uchun savollar 
 
1.
Nomoddiy aktivlar auditining maqsadi va vazifalari nimalardan 
iborat? 
2.
Nomoddiy aktivlarni tekshirishda qanday reja tuzish zarur? 
3.
Nomoddiy aktivlar auditida qanday ma’lumot manbalaridan 
foydalaniladi? 
4.
Nomoddiy aktivlarning mavjudligi va saqlanishi holati qanday 
tekshiriladi? 
5.
Nomoddiy aktivlar analitik hisobining tashkil etilishi qanday 
tekshiriladi? 
6.
Nomoddiy aktivlar auditida eng ko‘p uchraydigan xatolar 
qanday? 
7.
Nomoddiy aktivlar harakatini tekshirishda auditor nimalarga 
alohida e’tibor qaratishi lozim? 
8.
Nomoddiy aktivlar kirimi va chiqimini rasmiylashtirish, 
schyotlarda aks ettirish qanday tekshiriladi? 
9.
Nomoddiy aktivlarga eskirishni hisoblash to‘g‘riligini qanday 
tekshiriladi? 
10.
Nomoddiy aktivlar auditining natijalarini umumlashtirish 
qanday amalga oshiriladi? 

---

88 
4-MAVZU. UZOQ MUDDATLI MOLIYAVIY INVESTITSIYA-
LAR AUDITI USLUBIYOTINING MUAMMOLARI
 
4.1.
 
Moliyaviy investitsiyalar auditining xususiyatlari, maqsadi, 
vazifalari va ma’lumot manbalari 
Subyektlar dividendlar yoki foizlar ko‘rinishida qo‘shimcha 
daromad olish maqsadida, o‘zlarini erkin mablag‘larini moliyaviy 
qo‘yilmalar sifatida boshqa subyektlarga berishlari mumkin, boshqacha 
qilib aytganda – moliyaviy investitsiya hisoblanadi. 
Auditorlik tekshiruvi jarayonida subyekt tomonidan uzoq va qisqa 
muddatli moliyaviy investitsiyalarni iqtisodiy samaradorligiga katta 
e’tibor qaratish lozim. 
Hozirgi rivojlanayotgan bozor sharoitida ushbu masala nazariy 
jihatdan ishlab chiqilmagan, biroq, amaliyotda uning ba’zi bir jihatlari 
sekin-asta o‘z ifodasini topmoqda, chunonchi, boshqa subyektlar ustav 
kapitaliga investitsiyalar kiritish, subyektlardan qimmatli qog‘ozlarni 
sotib olish, ularga qarz berish va investor-subyektlar bergan qarzlari 
bo‘yicha foizlar va kiritgan investitsiyalari bo‘yicha dividendlar 
ko‘rinishida daromad olishlari haqiqiy ifodasini topdi. 
Investitsiyalar samaradorligi masalasini ko‘rib chiqishni, boshqa 
subyektlar ustav kapitaliga aniq investitsiyalar kiritish, subyektlardan 
qimmatli qog‘ozlarni sotib olish va ularga qarz berishni amalga 
oshirishga doir subyekt qaroriga ta’sir qiluvchi mezonlarni o‘rganishdan 
boshlash maqsadga muvofiqdir. 
Bizning fikrimizcha, bunday qaror qabul qilinishiga ta’sir etuvchi 
asosiy holat, birinchidan, ustav kapitaliga kiritiladigan investitsiya 
subyekt zarar ko‘rmasligiga va inqirozga uchramasligiga; ikkinchidan, 
boshqa subyektlar faoliyatiga yoki qimmatli qog‘ozlar va qarz shaklida 
mablag‘ qo‘ya turib, subyekt o‘sha mablag‘ni o‘z ehtiyojlariga 
yo‘naltirganda olinadigan iqtisodiy samaradorlikdan katta bo‘lgan 
summani dividend va foizlar shaklida olishiga ishonch hosil qilishi 
lozim. 
Bu holat, zarar keltiradigan ishlab chiqarishga mablag‘ qo‘ymaslik 
va qo‘yilgan uzoq va qisqa muddatli investitsiyalarni yo‘qotmaslik yoki 
ushbu qo‘yilmalardan tegishli iqtisodiy samara olish uchun investitsiya 
kiritilayotgan subyektning moliyaviy–Xo‘jalik faoliyati va moliyaviy 
ahvoli yaxshi o‘rganilishi kerakligini keltirib chiqaradi. 

---

89 
Moliyaviy investitsiyalar bilan bog‘liq muomalalarni auditida 
uchraydigan asosiy atamalarni «qimmatli qog‘ozlar va fond birjalari 
to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi qonuniga asoslanib aniqlab 
olamiz. 
Aksiya – amal qilish vaqti belgilanmagan qimmatli qog‘oz bo‘lib, 
yuridik yoki jismoniy shaxs tomonidan ma’lum ulushni aksioner 
jamiyatini nizom jamg‘armasiga kiritilishini, uning egasini mazkur 
jamiyatga egalik qilishda qatnashishini va dividend olish, shuningdek 
jamiyatni boshqarish huquqiga ega bo‘lishini tasdiqlaydi. Daromad olish 
ketma-ketligi bo‘yicha aksiyalar