Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova


Korxonaning asosiy maqsadlari



Download 3,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/329
Sana12.01.2022
Hajmi3,22 Mb.
#338719
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   329
Bog'liq
marketing

Korxonaning asosiy maqsadlari 

 

 

 

Maqsadlar 

iyeraxiyasi 

 

Maqsadlar ko‘rsatkichlari 

 

Bozorni egallash 



 

Bozor  ulushi,  tovar  aylanmasi,  uning  ahamiyati  va  roli, 

yangi bozorlarni egallash (qamrash). 

 

Rentabellik 



 

 

 



Foyda,  aylanmaning  rentabelligi,  o‘z  kapitalining 

rentabelligi, umumiy kapital rentabelligi 

 

Moliyaviy barqarorlik 



 

Kredit  


qobiliyati,   likvidlilik,   o‘z-o‘zini 

 

moliyalash darajasi, kapital tarkibi 



 

Ijtimoiy maqsadlar 

 

O‘z ishidan qoniqish, daromad va ijtimoiy himoya 



 

darajasi, ijtimoiy integratsiya, shaxsning rivojlanishi 

 



 

43 


 

 

 



Bozordagi mavqeyi 

 

Mustaqillik, imij, siyosiy muhitga munosabat, jamoa 



e’tirofi 

 

  



«Kompaniyaning ishi = mijozlarning kutishlariga»   

Umumlashtirishning ancha past darajasida firmaning ancha aniqroq 

miqdoriy va sifatga oid maqsadlari haqida gapirish mumkin. Sifatga oid 

maqsadlar  orasida  firma  nufuzining  o‘sishiga  olib  keladigan,  uning 

ijtimoiy ta’sirini  (vaznini ) kuchaytiradigan quyidagi maqsadlar muhim 

hisoblanadi:  

-

 

iqtisodiy  maqsadlar  va  o‘z  mamlakatida  ham,  import 



qilinadigan mamlakatlarda ham ularga erishuvi;  

-

 



bandlikka, mehnat bozoriga ijobiy ta’sir etish;  

-

 



ta’lim,  madaniy,  sport  va  boshqa  aksiyalarni  qo‘llab-

quvvatlash.  

Firmaning miqdoriy maqsadlari:  

-

 



foyda (daromad) hajmi;  

-

 



pul va natural ko‘rinishda ifodalanuvchi savdo hajmi;  

-

 



bitta ishlovchi hisobiga mehnat siyosati (MS);  

-bozor ulushining o‘zgarishi, firma tovarlari bilan bozorni egallashi.  

Marketingning  asosiy  deklaratsion  maqsadi  inson  talablarining 

qondirilishini  hisobga  olib,  «Marketing  tizimining  haqiqiy  maqsadi 

nima?»  degan  savolga  ehtimol  tutilgan  javobning  to‘rt  muqobil 

variantlarini ko‘zda tutish mumkin:  

-

 

maksimal darajada yuqori iste’molga erishish;  



-

 

maksimal  darajadagi  iste’mol  qimmatliklarini  ko‘rsatish 



(iste’molchi  tovardan  oladigan  va  unga  sotib  olishdagi  xarajat 

orasidagi foydani taqqoslash);  

-

 

maksimal darajada keng tanlov imkonini yaratish;   



hayot tarzi sifatini maksimal darajada oshirish.   

Hayot tarzi sifati uchta tarkibiy qismdan tashkil topadi:   

1.

 



Tovarning  miqdori,  sifati,  assortimenti  (turi),  qulayligi  va 

qiymati.   

2.

 

Inson yashaydigan tabiiy muhitning sifati, insonning madaniy 



muhiti sifati unumdorligi.  

3.

 



Bozorning  firma  tovarlari  bilan  shug‘ullanuvchi  ulushi 

o‘zgarishi.  




 

44 


 

 

 



Bozorni  soddalashtirish  va  miqdoriy  maqsadlar  ahamiyatiga  qarab, 

tartibga  solish  uchun  tijorat  doiralarida  «firma  maqsadini  tanlash  –  bu 

bugungi  foydaning  yuqori  ulushi  bilan  ertangi  bozorning  yuqori  ulushi 

orasidagi tanlovdir».  

Marketingning  funksional  jihatdan  ko‘p  ma’noliligi  uning 

tadbirkorlik  faoliyatidagi  ahamiyati  bu  masalalarni  hal  qilishni  yanada 

murakkablashtiradi.  

Marketingning  funksiyasi  ishlab  chiqarish,  kadrlar,  moddiy-texnik 

ta’minlash  va  logistika,  moliyaviy,  buxgalteriya  hisobi  va  boshqa 

funksiyalar  bilan  bir  qatorda  tadbirkorlik  funksiyasi  sifatida  ham 

nomoyon  bo‘ladi  va  o‘zida  marketing  faoliyati  jarayonida  amalga 

oshiriladigan  alohida  yoki  kompleks  turdagi  ixtisoslashtirilgan  turlarni 

aks ettiradi.  

Marketing  funksiyasining  boshqa  firmalar  funksiyalaridan  farqi 

shundaki,  uning  funksiyasi  firma  va  uning  mijozlari,  iste’molchilari 

orasida  almashuv  jarayonlarini  tashkil  etishga  mo‘ljallangan.  Shu 

munosabat  bilan  marketingning  funksiyasi  doimiy  o‘zgarib  turadigan 

talabga  mos  holda  talabni  yaratish,  shakllantirish  va  rivojlantirishga 

mas’ul hisoblanadi.  

Marketing  funksiyasining  klassik  tushunchasida  mahsulotni  sotish 

(o‘tkazish) va realizatsiya qilish jarayonlariga yordamlashish harakatlari 

ham kiradi.   

Yuqorida keltirib o‘tilgan marketing konsepsiyalarini amalga oshirish 

uchun marketingning bir qancha funksiyalari bajarilishi kerak.  

Bu funksiyalar firmaning boshqa funksiyalari bilan bir qatorda bajariladi. 

Marketing funksiyasi ko‘proq tadbirkorlik funksiyasi sifatida shakllanib, 

ma’lum bir maqsadga yo‘naltirilgan vazifalarni bajarish uchun tadbirlar 

majmuasidan  iborat.  Marketingning  funksiyalari  marketing  tizimidagi 

almashuv  vositasida  xaridorlarning  talablarini  qondirish  bilan  bog‘liq 

faoliyat (tadbirlar)larning ma’lum turlaridir.  

Marketingning analitik (informatsion) funksiyasi – uchta eng muhim 

yo‘nalish bo‘yicha keng ko‘lamli marketing tadqiqotlari o‘tkazish:  

1)

 

bozor  konyunkturasini  kompleks  tadqiq  etish  va  uni 



bashoratlash,  iste’molchilarni  o‘rganish  va  segmentatsiya  o‘tkazish, 

tovarning  iste’mol  xossalarini  tahlil  qilish,  raqobatchilar,  ish  bo‘yicha 

sheriklar pozitsiyalarini tahlil qilish;  



 

45 


 

 

 



2)

 

firmaning  ishlab  chiqarish  –  savdo  (o‘tkazish)  imkoniyatlari 



tahlili  –  tovar  assortimenti,  ishlab  chiqarish  quvvati,  moddiy-texnik 

ta’minlash  tizimi,  kompaniyaning  ilmiy-texnik  va  kadrlar  potensiali, 

uning moliyaviy imkoniyatlari, savdo va tovarning bozorda harakatlanishi 

tizimlari tahlili;  

3)

 

olingan  informatsiyalar  asosida  SWOT  –  tahlil  o‘tkazish  – 



korxonaning kuchli va kuchsiz tomonlarini, imkoniyatlar va tahlillarini va 

marketing  maqsadlari  shakllanishini  va  ularga  erishish  strategiyalarini 

baholash.  

Marketingning analitik funksiyasi informatsiyalarni yig‘ish va ularga 

ishlov  berishning  keng  va  amalda  harakatlanuvchi  tizimi  mavjud 

bo‘lgandagina  realizatsiya  qilinishi  mumkin.  Odatda  bozorni  doimiy 

kuzatish ba’zi-ba’zida o‘tkaziladigan maqsadga yo‘naltirilgan tadqiqotlar 

(masalan, reklamalarning sotish hajmiga ta’sirini aniqlash) bilan qo‘shib 

olib boriladi. Ko‘pchilik firmalarda  ushbu informatsion ishlarning katta 

qismi  maxsus  bo‘limlar  tomonidan  o‘tkaziladi  yoki  mustaqil  tadqiqot 

institutlariga topshiriladi.  

Rejalashtirish  funksiyasi  kompaniyaning  mos  keluvchi  bo‘limlari 

tomonidan  tovar,  narx,  savdo,  kommunikatsion  va  kadrlar  siyosati 

rejalarini ishlab chiqishi va marketing dasturlarini tuzishini bildiradi.  

Marketingning  ishlab  chiqarish  –  savdo  funksiyasi  marketing 

faoliyatini amaliy jihatdan amalga oshirilishni ko‘zda tutadi:  

1)

 

tovarlar siyosati (mahsulotning ma’lum turini ishlab chiqarish, 



yangi  tovarlar  ishlab  chiqarish,  tovar  sotilgandan  keyingi  xizmat 

ko‘rsatish, uskunalarni yangilash va b.);  

2)

 

maqsadli  siyosatlar  (tovar  birligi  uchun  narx  darajasini  va 



tovarning hayot sikli davriga ko‘ra bog‘liq ravishda narxlar dinamikasini 

belgilash,  firma  narxini  bozorning  har  bir  segmentidagi  raqobatchilar 

narxiga nisbatini aniqlash va b.);  

3)

 



savdo siyosatlari (savdo vositalarini yaratish, bozorga chiqish 

vaqtini belgilash, tovarni harakatlanish tizimini belgilash va b.);  

4)

 

kommunikatsion siyosatlar (bozorda tovarning harakatlanishi 



bo‘yicha choralarni amalga oshirish: reklama kompaniyalarini o‘tkazish, 

vositachilar  va  iste’molchilarga  mos  keluvchi  imtiyoz  va  chegirmalar 

berish (ko‘rsatish), mahsulot sotish bilan shug‘ullanuvchi o‘z xodimlarini 

rag‘batlantirish, ko‘rgazma va yarmarkalarda ishtirok etish va b.);  




 

46 


 

 

 



5)

 

kadrlar  siyosati  (kadrlar  tanlash  (yig‘ish),  xodimlarni 



tayyorlash  va  qayta  tayyorlash,  xodimlar  motivatsiyasi  bo‘yicha 

tadbirlarni amalga oshirish va b.  

Marketingning nazorat funksiyasi hamma marketing ishlari davomida 

amalga  oshiriladi:  mablag‘larni  asossiz  sarflanishidan  qochish  uchun 

marketing  tadbirlarining  ehtimoliy  samaradorligini  oldindan  baholash 

maqsadida – navbatdagi marketing dasturining boshlang‘ich bosqichida, 

marketing  dasturlarini  realizatsiya  qilish  jarayonida  –  rejalashtirilgan 

marketing chora-tadbirlari va ularning kompleksliligingi amalga oshirish 

uchun joriy nazorat, bu maqsadga erishish uchun marketing strategiyasi 

va taktikasiga ma’lum asoslangan tuzatishlar kiritish imkonini beradi.   

Shunday  qilib,  marketing  funksiyasining  tahlili  marketingni 

boshqarishning  hamma  jarayoni  izchil  amalga  oshiriladigan  bosqich 

ko‘rinishda tasavvur qilish imkonini beradi.   

Marketing funksiyalarini kim bajaradi



 



 

Ishlab chiqaruvchilar  

 

Iste’molchilar  



 

Marketing mutaxassislari  



Marketing  funksiyalarining  firma  funksiyalaridan  farqi  shundaki,  u 

asosan  firma  mahsulotini  mijozlar  bilan  ayirboshlash  vazifasiga 

yo‘naltirilgan.  Keng  ma’noda  marketing  funksiyasi  firma  mahsulotiga 

bozorda  talabni  shakllantirish  va  xaridorlarni  ko‘proq  o‘ziga  jalb 

qilishdan iborat. Potensial talabni o‘rganish va yangi taklif bilan bozorga 

chiqish  firmaning  kundalik  faoliyatining  bir  qismidir.  Firmalarda 

marketing  funksiyasi  bilan  marketing  faoliyatining  funksiyalari 

chambarchas bog‘liq. MARKETING funksiyasi quyidagilarni o‘z ichiga 

oladi.  

• 

Marketing tadqiqotlari.  



• 

Rejalashtirish.  

• 

Narxni shakllantirish.  



• 

Tovarni taqsimlash.  

• 

Tovarni harakatga keltirish.  




Download 3,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   329




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish