Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Xaridorning qaror qabul qilishiga uning shaxsiga oid tavsiflari

: 

yoshi va oilasi hayot siklining bosqichi, ishi, iqtisodiy holati, hayot uslubi, 

fe’l-atvori va o‘zini o‘zi anglashining o‘ziga xosligi kabilar ta’sir qiladi.   

Yoshi va hayot sikli bosqichi

. Hayoti davomida odam turli xil tovar 

va  xizmatlarni  sotib  oladi.  Bolaga  bolalar  ozuqasi  zarur,  katta  odamlar 

rang-barang  mahsulot  va  taomlarni  tatib  ko‘rgisi  keladi,  yoshi 

ulg‘ayganda (keksayganda) esa u parhez taomlarni iste’mol qiladi. Vaqt 

o‘tgan sari kiyimlar, mebellar, dam olishga nisbatan ham individual did 

(qarash) lar o‘zgarib boradi.   

 Individ  ist’emolning  strukturasi  uning  oilasi  hayot  siklining  qaysi 

bosqichdaligiga  bog‘liq.  Odatda,  oilalar  hayot  siklining  9  bosqichi 

ajratiladi, ularning har biri uchun ma’lum moliyaviy ahvol va o‘ziga xos 

xaridlar xarakterli. Ko‘pincha, marketing rejasini ishlab chiqishda ishlab 

chiqaruvchilar  oilaning  hayot  tarziga  mos  davrdagi  ma’lum  maqsadli 

guruhlarga ko‘ra ish tutadilar. E’tiborga olish kerakki, bitta uy xo‘jaligi 

egalari  ham  yagona  oilani  tashkil  qilavermaydi.  Marketologlar  yolg‘iz 

odamlar,  fuqarolik  nikohida  yashovchilarni  ham  ajratadilar.  Bundan 

---

 

203 

 

 

 

tashqari yaqinda o‘tkazilgan tadqiqotlar inson hayot siklining psixologik 

bosqichlari ham mavjudligini aniqladi.