Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

6-rasm. Buxgalteriya balansi turlari 
Kirish balansi korxonaning tashkil topish paytida tuziladi. U korxona o‘z 
faoliyatini boshlayotgan boyliklar summasini belgilaydi. Kirish balansida ustav 
kapitali ta’sis hujjatlari bo‘yicha va unga doir badallar pul mablag‘lari, boshqa mol-
mulk ko‘rinishida aks ettiriladi va hokazo. 
Joriy balanslar korxona qonunchilik bilan belgilangan muddatlarda vaqti-vaqti 
bilan tuzilib turiladi. (Oylik, choraklik, yarim yillik, yillik). 
Xorijiy adabiyotlarning ma’lumotlariga asosan buxgalteriya balansi tuzilishdan 
oldin sinov balansi qayd qilinadi.
Sinov balansi – barcha hisob-kitoblarlarning debet va kredit qoldig‘ining
natijasidir. Sinov balansida debet tomonidagi so‘mma kredit tomonidagi so‘mmaga 
mos bo‘lishi kerak. Sinov balansi buxgalteriya davrining so‘nggi kunida 
tayyorlanadi.
15
Tugatish balansi korxona faoliyatini tugatish sanasida mol-mulk va uning 
manbalari holatini tavsiflash uchun tuziladi. Tugatish balansi asosida tugatish 
komissiyasi korxonaning tugatilish paytidagi kreditorlik va debitorlik qarzlari 
summasini belgilaydi, so‘ngra kreditorlar bilan hisob-kitob qiladi, keyin korxonani 
tashkil etish chog‘ida muassislar tomonidan ustav kapitaliga kiritilgan badallarni 
qaytaradi. So‘ngra korxona mol-mulkining qolganini uning muassislari o‘rtasida 
15
Learn Financial Accounting financial accounting basics tutorials point simply easy learning 32-37 betlar 
Tuzilgan sanasiga 
ko‘ra 
1. Kirish (ta’sis) balansi 
2. Boshlang‘ich balans 
3. Hisobot balansi 
4. Tugatish balansi 
5. Birlashtirish va ajratish balansi 
Ma’lumotlarni 
jamlashiga ko‘ra 
1. Yig‘ma balans 
2. Alohida balans 
3. Konsolidatsiyalashgan balans 
Subyektlar 
mulkchilik 
shakliga ko‘ra 
1. Davlat byudjet muassasalar
balansi 
2. Xo‘jalik yurituvchi subyektlar
balansi 
Ma’lumotlarni 
jamlash sikllariga 
ko‘ra 
1.Sinov balansi 
2.Tuzatilgan sinov balansi 
3.Yakuniy balans 
Tozalash usuliga
ko‘ra 
1.Balans–brutto 
2.Balans–netto