Toshkent moliya instituti "bank ishi" kafedrasi "bank ishi"

CHet  el  kapitali  ishtirokidagi  bank  va  chet  el  bankining  sho‘‘ba  bankini  tashkil 
etishga qo‘shimcha talablar 
 
 Faqat  moliyaviy  ahvoli  mustahkam  va  obro‘ga  ega  bo‘lgan  norezident  banklarga 
O‘zbekiston Respublikasi hududida o‘z sho‘‘ba banklarini ochishga yo‘l qo‘yiladi. Bunda, 
qisqa muddatli majburiyatlari IVSA, Moody's yoki Standart and Poor's tasniflari bo‘yicha 
A1  (yoki  A+)dan  past  bo‘lmagan  reytingga  ega  bo‘lgan  norezident  banklar  ustunlikka 
egadirlar. 
O‘zbekiston  Respublikasi  hududida  o‘z  sho‘‘ba  bankini  ochish  yoki  bank  ustav 
kapitalida ishtirok etish istagini bildirgan norezident bankning ustav kapitali 500 mln. evro 
ekvivalentiga teng summadan kam bo‘lmasligi kerak. 
 Norezident jismoniy va yuridik shaxslar tomonidan, shuningdek, ellik foizdan ortiq 
aksiyalari  (ishtirokchilar  badallari)  norezident  jismoniy  va/yoki  yuridik  shaxslarning 
egaligida,  foydalanuvida  yoki  tasarrufida  bo‘lgan  rezident  yuridik  shaxslar  tomonidan 
O‘zbekiston  Respublikasida  tashkil  etilgan  banklarning  aksiyalarini  sotib  olish,  ularga 
egalik  huquqini  berish  va  shu  kabi  boshqa  munosabatlar  bo‘yicha  kelishuvlar  faqat 
Markaziy bankning oldindan ruxsati olinganidan so‘ng amalga oshiriladi. 
O‘zbekiston  Respublikasi  hududida  norezident  banklarning  filiallarini  tashkil 
etilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. 
CHet el kapitali ishtirokidagi banklar va chet el bankining sho‘‘ba banklarida – bosh 
buxgalter,  boshqaruv  raisi  o‘rinbosari  lavozimlariga,  boshqaruv  raisi  o‘rinbosarlari  bir 
kishidan  ko‘p  bo‘lgan  banklarda  esa  –  birinchi  o‘rinbosar  lavozimiga  O‘zbekiston 
Respublikasi fuqarolari tayinlanadi. 
 CHet  el  kapitali  ishtirokidagi  banklarda  bank  kengashi  a’zolarining  hech 
bo‘lmaganda  bittasi  O‘zbekiston  Respublikasi  fuqarosi  bo‘lishi  lozim,  chel  bankining 
sho‘‘ba banklari bundan mustasno. 
 Ro‘yxatga olingan bankning yuridik yig‘majildida quyidagi hujjatlar bo‘ladi: 
a)  bank  ustavi.  Uning  titul  varag‘ida  bank  ro‘yxatga  olinganligi  to‘g‘risida  belgi 
qo‘yilib, Markaziy bank vakolatli mansabdor shaxsining imzosi va Markaziy bank muhri 
qo‘yiladi; 
b) bank tashkil etish to‘g‘risidagi ta’sis shartnomasi (asl nusxa bankda saqlanadi); 
v) ta’sis yig‘ilishi bayoni; 
g) bank kengashi raisi imzolagan ta’sischilar ro‘yxati; 
d)  O‘zbekiston  Respublikasi  Hukumati  qarori  nusxasi  (bankning  muassisi  davlat 

---

66 
 
bo‘lsa); 
e) muassis norezident shaxs tegishli organining O‘zbekiston Respublikasi hududida 
tashkil  etilgan  bank  ustav  kapitalida  qatnashish  yoki  sho‘‘ba  bank  tashkil  etish 
to‘g‘risidagi qarori; 
j) Markaziy bank Boshqaruvining bankni davlat ro‘yxatiga olish va unga litsenziya 
berish to‘g‘risidagi qarori; 
z) litsenziya (asl nusxa bankda, nusxalari Markaziy bank va uning tegishli hududiy 
Bosh boshqarmasi yig‘majildida saqlanadi); 
i) ro‘yxatga olish kartasi. 
 YUridik yig‘majild uch nusxada tayyorlanadi: 
bir  nusxa  yangi  tashkil  etilgan  bank  kengashi  raisiga  imzo  chektirilgan  holda 
topshiriladi; 
bir nusxa Markaziy bankda saqlanadi; 
bir nusxa Markaziy bankning yangi tashkil etilgan bank joylashgan hududdagi Bosh 
boshqarmasiga yuboriladi. 
 Bank  ro‘yxatga  olingunga  qadar  bank  nomidan  bajarilgan  bank  operatsiyalari 
haqiqiy emas deb hisoblanadi. 
 Bank ro‘yxatga olinganidan keyin o‘n kunlik muddatda o‘zi joylashgan hududdagi 
davlat soliq organiga zarur hujjatlarni topshiradi. 
 
O‘zbekiston  Respublikasi  Markaziy  bankining  2009  yil  15  avgustdagi  703-sonli 
bayonnomasi  bilan  tasdiqlangan  «Bankni  ro‘yxatdan  o‘tkazish  va  litsenziyalash 
tartibi»ning  77  –bandiga  ko‘ra,  quyidagi  holatda  litsenziya  berish  va  bankni  davlat 
ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risidagi arizaning rad etilishiga asos bo‘la oladi: 
Bankni  ro‘yxatga  olish  va  unga  litsenziya  berish  to‘g‘risidagi  qaror  Markaziy 
bankning barcha talablari bajarilgan kundan boshlab bir oy ichida qabul qilinadi. 
Quyidagilar bankni ro‘yxatga olish va unga litsenziya berishni rad etish uchun asos 
bo‘ladi: 
a) ta’sis shartnomasi va ustavning qonun hujjatlariga mos kelmasligi; 
b) bir yoki bir necha muassis moliyaviy ahvolining qoniqarsizligi; 
v) muassislar mablag‘lari manbalarining deklaratsiya qilinmaganligi (xususiy tijorat 
banklari ustav kapitalida ishtirok etayotgan rezident jismoniy shaxslardan tashqari); 
g)  bank  ro‘yxatga  olinadigan  vaqtgacha  bank  eng  kam  ustav  kapitalining 
shakllantirilmaganligi; 
d) mazkur Nizomning IX bo‘limi talablariga muvofiq bank binolari muhofazasining 
ta’minlanmaganligi  hamda  muxandis-texnik  qo‘riqlash  vositalari  bilan  jixozlanmagani, 
dasturiy mahsulotlarning tayyor emasligi; 
e) tashkil etilayotgan bank rahbari va bosh buxgalterining kasbga nomuvofiqligi 
Bank  tashkil  etilganiga  qadar,  ya’ni  u  davlat  ro‘yxatidan  o‘t-kazilgunicha  uning 
nomidan amalga oshirilgan bank operatsiyalari haqiqiy hisoblanmaydi. 
Bank  ro‘yxatidan  o‘tkazilganidan  keyin  o‘n  kunlik  muddat  ichida  soliq  tortishni 
tashkil etish uchun moliya-soliq organiga zarur hujjatlarni taqdim qilish zarur. 
 

---

67