Toshkent moliya instituti "bank ishi" kafedrasi "bank ishi"

ikkinchidan, tijorat banklarini arzon moliyaviy resurslar bilan ta’minlaydi. 
 
Ta’kidlash  lozimki,  Markaziy  bankning  qayta  moliyalash  instrumenti  (uchyotnaya 
stavka)  mamlakatda  pul-kredit  siyosatining  samarali  vositasi  sifatida  foydalanilmayapti. 
Vaholanki,  xalqaro  bank  amaliyotida  mamlakatda  amalga  oshirilayotgan  pul-kredit 
instrumentlari ichida ushbu vositadan faol ravishda foydalanadi. 
 
Tijorat banklari Markaziy bankning qayta moliyalash instrumenti asosida depozitsiz 
resurslarining asosiy qismini shakillantiradi. 
Masalan,  Markaziy  bankning  qayta  moliyalash  stavkasi  asosida  berilgan  kreditlar  Xitoy, 
Qozog‘iston,  Rossiya,  Litva,  AQSH  banklarining  jalb  qilingan  resurslari  tarkibida  0,5 
foizdan 8,0 foizgachani tashkil qiladi. 
 
Tijorat  banklarining  resurslari  tarkibida  Markaziy  bankning  qayta  moliyalash 
stavkasi  asosida  berilayotgan  mablag‘lari  arzon  moliyaviy  manba  bo‘lib,  tijorat  banklari 
ushbu  resurslarni  mumkin  qadar  ko‘proq  jalb  etishga  ishtiyoqman  bo‘lishadi.  CHunki 
tijoart  banklari  tomonidan  aktiv  operatsilarga  joylashtirilgan  ushbu  mablag‘larning 
foydalilik darajasi yuqori bo‘lishi bilan birga banklar uchun nisbatan moliyaviy barqaror 
manba hisoblanadi. 
 
Respublikamiz  tijorat  banklari  resurslari  tarkibida  ushbu  manba  hisobidan 
shakillantirilayotgan mablag‘larning amaliyotdagi holatini tahlili natijasida bu  manbadan 
foydalanish  imkoniyati  barcha  banklar  uchun  ham  bir  hilda  emasligini  guvohi  bo‘ldik. 
YUqoridagi jadval ma’lumotlariga  murojat qiladigan bo‘lsak, Markaziy bankdan olingan 
mablag‘larning ulushi 2011 yilda “0” foizni tashkil etgan bo‘lsa, bu ko‘rsatgich 2015 yilga 
qadar  o‘zgarishsiz  qolgan.    Bu  mablag‘lar  ham  asosan,  TIF  milliy  bankiga  hukumat 
kafolati ostida 2010 yilga qadar olingan  horijiy kreditlarni qoplashga berilgan. 

---

174 
 
 
Banklararo  bozorda  qo‘yilmalar  hajmi  banklarning  katta  kichikligiga  bog‘liq 
bo‘ladi.  Ushbu  bozor  sektorining  hajmi  kichik  banklar  operatsiyalari  bilan  teng  bo‘ladi. 
Biz bu holatni quydagi  jadval asosida ko‘rib chiqamiz. 
1-jadval