Toshkent moliya instituti "bank hisobi va audit" kafedrasi

Davlatlarning belgilangan talablarni bajargan holda Evropa Ittifoqiga kirish jarayonlari⁷⁹

Yil	EVI ga qo’shilgan davlatlar
1999	Portugaliya, Ispaniya, Irlandiya, Fransiya, Italiya, Germaniya, Gollandiya, Belgiya, Lyuksemburg, Avstriya, Finlandiya
2001	Gretsiya
2007	Sloveniya
2008	Malta, Kipr
2009	Slovakiya
2011	Estoniya
2014	Latviya
2015	Litva

Yevroning muomalaga kiritilishi orqali Evropa Valyuta Ittifoqi o’zining to’laqonli faoliyatini boshladi. Jumladan Evropa Markaziy banki YVIga a’zo davlatlarning pul-kredit siyosatlarini muvofiqlashtirib turuvchi yagona markazga aylandi. U tomonidan qabul qilinadigan yagona valyuta va kredit siyosatining aniq bajarilishi nazorat ostiga olindi. YMBning Boshqaruv Kengashi a’zo davlatlar zaxirasida asosiy foiz stavkalari va pul agregatlarini belgilab, shu bilan bir qatorda oltin valyuta zaxiralari ustidan umumiy nazoratni o’rnatadigan bo’ldi. Yevroning muomalaga kiritilishi natijasida yillar davomida oldindan rejalashtirilgan bir qator ijobiy maqsadlarga erishildi:

1. Asosiy maqsad bo’lgan narxlar barqarorligiga erishildi. 15 yillik muomalada bo’lish jarayonida yevrohududda barqaror narx darajalariga va past darajadagi inflyasiya ko’rsatkichlariga erishildi.
2. Narxlar barqarorligidan kelib chiqqan holda past darajadagi foiz stavkasiga ega bo’lindi. Past foizlarda pul va kapital bozorlarida kredit resurslarini yig’ish osonlashdi va investitsiya tavakkalchiligini kamaydi.
3. Valyuta Ittifoqi savdo va investitsiyalarni rag’batlantirdi. Yagona valyutaning kiritilishi yevrohududda valyutalarni ayirboshlash bilan bog’liq xarajatlar va tavakkalchiliklarga barham bergan holda, kompaniyalar uchun ichki savdo va investitsiyalarda ishonch darajasini oshirdi.
4. Yevro moliyaviy bozorlar integratsiyasini tezlashtirdi. Evropada moliyaviy bozorlarni birlashtirgan holda yagona moliyaviy bozorni tashkil qilish va bu orqali iqtisodiyotning real sektoriga qilinadigan qo’yilmalarda foiz darajasini pasaytirishga erishish maqsad qilingan va unga erishilganini ijobiy baholash joiz.
5. Katta valyuta hududi iqtisodiy tavakkalchilik darajalarini pasaytirdi. Evropa Valyuta Ittifoqining ijobiy ta’sirlaridan biri yirik valyuta hududini tashkil etilishi va buning natijasida, moliyaviy bozorlardagi tavakkalchilik darajasini pasayishiga olib kelishi bo’ldi.