Toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali tovarlar kimyosi va sifati

3.
 
Oziq – ovqat tovarlarining klassifikasiyasi va assortimenti 
Oziq ovqat tovarlarini guruhlarga ajratish deganda tovarlarni umumiy harakterli 
belgilariga, xususiyatlariga qarab ma`lum bir guruhlarga ajratish tushuniladi. 
Tovarshunoslikda tovarlarni turkumlash juda katta amaliy ahamiyatga ega, chunki katta 
nomenklaturadagi oziq-ovqat tovarlarini ma`lum bir tartibga solmasdan turib ishlab 

---

chiqarishni ilmiy planlashtirishda, hisob-kitob ishlarini olib borishda, tovarlarning 
assortimenti, sifati va iste`mol qiymatini mukammal o’rganishda katta qiyinchiliklarga 
duch kelamiz. Oziq-ovqat tovarlarini turkumlashda ularning har hil xususiyatlari 
hisobga olinadi: paydo bo’lishi, kimyoviy tarkibi, hom ashyoning qayta ishlanganlik 
darajasi, foydalanilishiga qarab va boshqalar. Masalan, kelib chiqishiga qarab hamma 
oziq-ovqatlarni — o’simlik yoki hayvon mahsulotlariga, kimyoviy tarkibi bo’yicha esa 
oqsilli, yog’li yoki uglevodga boy mahsulotlarga, qayta ishlanganligiga qarab esa hom 
ashyo, yarim tayyor mahsulotlar, tayyor mahsulotlarga, ishlatilishiga qarab esa sifatli 
va sifatsiz mahsulotlarga bo’lish mumkin. Ammo oziq-ovqat mahsulotlarini bunday 
turkumlashda ham ayrim kamchiliklar mavjuddir. Masalan, xozirgi kunda ba`zi oziq-
ovqat mahsulotlari tayyorlashda 
- ham 
o’simliq ham hayvon mahsulotlari ishlatiladi 
yoki bo’lmasa oqsilga boy mahsulotlar tarkibida yog’lar ham, uglevodlar ham ma`lum 
darajada uchraydi. 
MAVZU BO’YICHA SAVOLLAR: 
1.
Tovarlar assortimenti deb nimaga aytiladi? 
2.
Iste`mol tovarlari sifatini aniqlash nechta usul orqali aniqlanadi? 
3.
Tovarlar klassifikatsiyasi deb nimaga aytiladi? 
Adabiyotla ro‘yxati 
1.
Normaxmatov R. va boshqalar. Tovarshunoslik. Toshkent, 2014. 
2.
Normaxmatov R. Oziq-ovqat mahsulotlari tovarshunosligi. Toshkent, 
«SHarq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh taxririyati, 2012. 
3.
John W. Brady. Introductory Food Chemistry 07 June 2013 
Normaxmatov R. va boshqalar. Tovarshunoslik. Toshkent, 
2014. 
4.
Николаева М.А. Теоретические основы товароведения. М.: 
Издательство Норма, 2016. 
5.
internet 
materiallari: www. 
Standart.uz 
www. 
Eventum.ru 
www. 
Quality21.ru 

---