Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

Topshiriq. Lirik monolog namunasini ifodali o‘qing. Mazmunini izohlang. 

   

   Tilla baliqcha 

Tuxumdan chiqdi-yu keltirib uni 

Shu loyqa hovuzga tomon otdilar. 

Tashlandiq ushoq yeb o‘tadi kuni, 

Xor-u xas, xazonlar ustin yopdilar. 

 

Dunyoda ko‘rgani shu tor hovuzcha 

Va mudroq tollarning achchiq xazoni. 

Menga alam qilar, tilla baliqcha  

Bir ko‘lmak  hovuz deb  bilar dunyoni…  

Vazifa:  O‘zingiz sevgan asar qahramonining monologini yozing. 

Test topshiriqlari 

1.

 

Qaysi qatorda lirik monolog namunasi keltirilgan? 

---

207 

 

A)  Abdulla  Qodiriy  o‘ziga  yaqin  bo‘lgan  qardosh    xalqlar  adabiyotlari,  xususan, 

ozarbayjon, rus, tatar adabiyotlari tajribalaridan foydalanib, birinchi o‘zbek romani – 

yevropa  adabiyoti mezonlari bilan o‘lchanadigan roman yaratdi. 

B)  Dedi: Nedur senga olamda pesha? 

       Dedi: Ishq ichra  majnunliq hamesha.  

C)  Uzilgan bir kiprik abad yo‘qolmas, 

Shunchalar mustahkam xonai xurshid.  

D)  Tush payti  maxsus avtobusda  ishga boryapman.  

 

2.  Qaysi qatorda  xabar monolog  namunasi berilgan? 

A)  Abdulla  Qodiriy  o‘ziga  yaqin  bo‘lgan  qardosh    xalqlar  adabiyotlari,  xususan, 

ozarbayjon, rus, tatar adabiyotlari tajribalaridan foydalanib, birinchi o‘zbek romani – 

yevropa  adabiyoti mezonlari bilan o‘lchanadigan roman yaratdi.  

B)  Uzilgan bir kiprik abad yo‘qolmas, 

Shunchalar mustahkam xonai xurshid.  

C)  Dedi: Nedur senga olamda pesha? 

       Dedi: Ishq ichra  majnunliq hamesha.  

D)  Orzum  shul, o‘chmasin yongan chirog‘ing, 

Yulduzday nur sochsin chashming-qarog‘ing. 

 

3.  Yaxshi bo‘lgin, hatto dushmaning oson, 

Seni deyolmasin yaramas-yomon. 

Tanburning  ovozi soz chiqib tursa, 

Qulog‘in buramas  sozchi hech qachon. (S. Sheroziy) 

Yuqorida qanday matn namunasi  sanaladi? 

A)  Polilogik matn 

B)  Dialogik matn 

C)  Lirik monolog  

D)  Dramatik monolog 

 

4.  Gаpning bоsh bo‘lаklаri qаysilаr? 

A) Аniqlоvchi, hоl 

            B) To‘ldiruvchi, egа 

            C) Kеsim, egа  

D) Аniqlоvchi, kеsim 

 

5.  Gаpning ikkinchi dаrаjаli bo‘lаklаri qаysilаr? 

 A) Egа, undаlmа, kеsim 

B) Аniqlоvchi,to‘ldiruvchi, hоl  

C) Undаlmа, hоl, kirish so‘z 

D) To‘ldiruvchi, egа, kеsim 

 

6.  Kechiktirilgan o‘yin bugun  o‘tkazildi. Berilgan gapdagi bosh bo‘laklarni toping. 

A)  Kechiktirilgan o‘yin 

B)  Bugun o‘tkazildi. 

C)  O‘yin o‘tkazildi 

D)  O‘tkazildi. 

 

7.  Monologning   qaysi turida  so‘zlayotgan shaxsning qo‘li, gavdasi, qoshi, boshi, kafti  kabi  

a’zolari  zarurat tug‘ilganda harakat qiladi. Turli tarzdagi ma’noli harakatlar  fikrning tinglovchi 

tomonidan yaxshi tushunib olinishiga ko‘maklashadi? 

---

208 

 

A)       A) ichki monolog 

B)       B) lirik monolog 

C)       С)  dramatik  monolog 

D)       D) xabar monolog 

 

 

 

8.  Xat yashil qalamda yozilgan edi. 

Berilgan gapdan ega va kesimni toping? 

A)  Xat yozilgan edi 

B)  Qalamda yozilgan edi 

C)  Yashil qalam 

D)  Yozilgan edi 

 

9. Qaysi gap bo‘lagi gapning markazi hisoblanadi.  

A) ega 

B) kesim 

C) hol 

D) to‘ldiruvchi 

 

10.  Monologik  nutqning  qaysi  turida  so‘zlovchining  ichki  his-tuyg‘ulari,  ruhiy    kechinmalari, 

orzu-umidlari,  tashqi dunyodan olgan taassurotlari,   kelajak rejalari   ifodalanadi? 

    A) ichki monolog 

   B) lirik monolog 

   С)  dramatik  monolog 

   D) xabar    monolog