Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

Lug‘at 

Adabiyot  va  san’at  

–  

ma’naviyat  o’chogi

  –  искусства  и  литература  – очаг 

нравственности

 

Mumtoz adabiyot 

– классическая литература  

Adabiy meros 

– литературное наследие  

Yirik nomoyondаlari 

– крупные деятели  

Amaliy san’at 

– прикладное искусство  

O’zbek san’ati ustalari 

-   мастера узбекского искусства 

O’zbek she’riyatining yirik vakili- 

крупный деятель узбекской поэзии 

Ilk to’plam 

– первый сборник  

She’riy doston 

– в стыках поэма  

Yuksak unvon

- высокая награда  

Isde’dodli 

– талантливый  

Men sevgan asar 

-   моё любимое произведение 

 

Vazifa:

1. E.Vohidov va A.Oripov ijodi haqida nimalar bilasiz? 

2.  “Men sevgan badiiy asar” mavzuida ijodiy insho yozing. 

 

GRAMMATIKA: NUTQ USLUBLARI. BADIIY USLUB VA UNING 

XUSUSIYATLARI. 

 SIFAT –SO‘Z TURKUMI. SIFAT DARAJALARI. 

 

Adabiy  tilning    ijtimoiy  hayotning    ma’lum    sohasi 

doirasida  qo‘llaniladigan  ko‘rinishlari  

nutq   uslublari 

 deyiladi.    

O‘zbek  tilining ichki  tuzilishinigina  o‘rganish bizga  bu til haqida  

to‘la  axborotni    bera  olmaydi,  chunki    til  birliklaridan  qachon, 

qayerda, qanday vaziyatda  foydalana bilish  ham  katta ahamiyatga 

ega.   

 

Masalan:   

muhtaram, qimmatli, aziz

  singari    so‘zlarni    ma’lum  shaxs  bildiruvchi 

so‘zlarga    faqat 

rasmiy, publitsistik 

uslublarda    qo‘shib    ishlatishingiz  mumkin.   

Muhtaram 

Solijon Soqiyevich! Qimmatli aka, aziz opajon. 

 

Stil, ya’ni uslub termini juda qadim zamonlardan buyon ishlatilib kelinayotgan bo‘lib, u 

turli  davrlarda  turli  sohalarda  turlicha  tushunildi  va  izohlandi.  Aslida  stil  grekcha  stilos 

so‘zidan  olingan  bo‘lib,  yozish  uchun  ishlatiladigan  uchi  o‘tkirlashtirilgan  tayoqchani 

bildirgan.  Qadimgi  me’yorlash  rimliklar,  gretsiyaliklar  uslubga  kishilarni  ishontirish  san'ati 

sifatida  qaraganlar.  Hindlar  uni  nutqni  bezash  vositasi  deb  bilgan  bo‘lsalar,  arablar  bu  so‘z 

bilan o‘zlarining diniy e’tiqod va qoidalariga to‘g‘ri keladigan kiyimlarini ham atagan edilar. 

«Stil» so‘zining filologik termin sifatida ishlatilishi keyingi asrlardangina boshlandi. 

---

121 

 

Ko‘plab  adabiyotshunos  va  tilshunos  olimlar  mazkur  tushunchaga  ta’rif  berishga 

harakat  qilganlar.  Bu  ta’riflarda  bir  -  biriga  qarama  -  qarshi  fikrlar,  masalaga  turlicha 

yondoshishlar ham yo‘q emas. 

Uslub tilning jamiyat ijtimoiy faoliyatining ma’lum tomoni bilan bog‘langan o‘ziga xos 

lug‘ati, frazeologik birikmalari, grammatik qurilmalari bilan nutqning xuddi shunday boshqa 

turlaridan o‘z ichki xususiyatlari bilan tafovut qilib turuvchi tizimdir. 

Nutq  uslublari  deganda,  til  uslublarining  aloqa  jarayonida  qo‘llanilishi  tushuniladi. 

Boshqacha aytganda, nutq uslublari til uslublarining harakatdagi shaklidir. 

Hozirgi  vaqtda  tilshunoslikda  til  uslublari  tasnifida  vazifaviy  uslublar  tan  olinadi.  Har 

biri alohida olingan uslub o‘zining uslubiy buyog‘i bilan boshqa uslublardan farq qiladi. 

Nutq uslublari quyidagi turlarga ajratiladi: 

1. So‘zlashuv uslubi .  

2. Ilmiy uslub. 

3. Rasmiy  uslub. 

4. Publitsistik uslub (ommabop uslub). 

5. Badiiy uslub.