Lug‘at
Adabiyot va san’at
–
ma’naviyat o’chogi
– искусства и литература – очаг
нравственности
Mumtoz adabiyot
– классическая литература
Adabiy meros
– литературное наследие
Yirik nomoyondаlari
– крупные деятели
Amaliy san’at
– прикладное искусство
O’zbek san’ati ustalari
- мастера узбекского искусства
O’zbek she’riyatining yirik vakili-
крупный деятель узбекской поэзии
Ilk to’plam
– первый сборник
She’riy doston
– в стыках поэма
Yuksak unvon
- высокая награда
Isde’dodli
– талантливый
Men sevgan asar
- моё любимое произведение
Vazifa:
1. E.Vohidov va A.Oripov ijodi haqida nimalar bilasiz?
2. “Men sevgan badiiy asar” mavzuida ijodiy insho yozing.
GRAMMATIKA: NUTQ USLUBLARI. BADIIY USLUB VA UNING
XUSUSIYATLARI.
SIFAT –SO‘Z TURKUMI. SIFAT DARAJALARI.
Adabiy tilning ijtimoiy hayotning ma’lum sohasi
doirasida qo‘llaniladigan ko‘rinishlari
nutq uslublari
deyiladi.
O‘zbek tilining ichki tuzilishinigina o‘rganish bizga bu til haqida
to‘la axborotni bera olmaydi, chunki til birliklaridan qachon,
qayerda, qanday vaziyatda foydalana bilish ham katta ahamiyatga
ega.
Masalan:
muhtaram, qimmatli, aziz
singari so‘zlarni ma’lum shaxs bildiruvchi
so‘zlarga faqat
rasmiy, publitsistik
uslublarda qo‘shib ishlatishingiz mumkin.
Muhtaram
Solijon Soqiyevich! Qimmatli aka, aziz opajon.
Stil, ya’ni uslub termini juda qadim zamonlardan buyon ishlatilib kelinayotgan bo‘lib, u
turli davrlarda turli sohalarda turlicha tushunildi va izohlandi. Aslida stil grekcha stilos
so‘zidan olingan bo‘lib, yozish uchun ishlatiladigan uchi o‘tkirlashtirilgan tayoqchani
bildirgan. Qadimgi me’yorlash rimliklar, gretsiyaliklar uslubga kishilarni ishontirish san'ati
sifatida qaraganlar. Hindlar uni nutqni bezash vositasi deb bilgan bo‘lsalar, arablar bu so‘z
bilan o‘zlarining diniy e’tiqod va qoidalariga to‘g‘ri keladigan kiyimlarini ham atagan edilar.
«Stil» so‘zining filologik termin sifatida ishlatilishi keyingi asrlardangina boshlandi.
121
Ko‘plab adabiyotshunos va tilshunos olimlar mazkur tushunchaga ta’rif berishga
harakat qilganlar. Bu ta’riflarda bir - biriga qarama - qarshi fikrlar, masalaga turlicha
yondoshishlar ham yo‘q emas.
Uslub tilning jamiyat ijtimoiy faoliyatining ma’lum tomoni bilan bog‘langan o‘ziga xos
lug‘ati, frazeologik birikmalari, grammatik qurilmalari bilan nutqning xuddi shunday boshqa
turlaridan o‘z ichki xususiyatlari bilan tafovut qilib turuvchi tizimdir.
Nutq uslublari deganda, til uslublarining aloqa jarayonida qo‘llanilishi tushuniladi.
Boshqacha aytganda, nutq uslublari til uslublarining harakatdagi shaklidir.
Hozirgi vaqtda tilshunoslikda til uslublari tasnifida vazifaviy uslublar tan olinadi. Har
biri alohida olingan uslub o‘zining uslubiy buyog‘i bilan boshqa uslublardan farq qiladi.
Nutq uslublari quyidagi turlarga ajratiladi:
1. So‘zlashuv uslubi .
2. Ilmiy uslub.
3. Rasmiy uslub.
4. Publitsistik uslub (ommabop uslub).
5. Badiiy uslub.
Do'stlaringiz bilan baham: |