Toshkent kimyo-texnologiya insituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Tebranish (Vibratsiya).
Inson muhitining fizik zararli omillaridan biri – tebranishdir (vibratsiya). Shovqin bilan solishtirganda, bu omilning ta'siri kamroq seziladi. Vibratsiya-katta amplitudali past chastotali (3-100 Gts) elastik jismlarning mexanik tebranishi (0,5-0,003 mm). Ayniqsa, odam uchun 6-9 Gts chastotali tebranishlar zararli hisoblanadi.
Vibratsiyaning inson organizmiga ta'siri umumiy va mahalliy bo'lishi mumkin (tananing alohida qismlariga ta'sir). Mahalliy tebranish ko'pincha qo'llar orqali, kamdan-kam hollarda tananing boshqa cheklangan joylari orqali o'tadi.
Vibratsiyaning manbalari: yer usti va yer osti transporti, sanoat korxonalari (presslar, bolg'alar, maydalagichlar, kompressorlar va boshqalar), muhandislik asbob -uskunalari. Odam 1Gts - 800 Gts gacha bo'lgan chastotalar tebranishni sezadi.
Umumiy tebranish 0,8 dan 80 Gts gacha, mahalliy tebranish - 8 dan 1000 Gts gacha chastota diapazonida baholanadi. Chastotalar spektriga ko'ra tebranishlar quyidagilarga bo'linadi: past chastotali - 8 va 16 Gts, o'rta chastotali - 31,5 va 63 Gts va yuqori chastotali - mahalliy tebranishlar uchun 125, 250, 500, 1000 Gts; ish joylarining tebranishi uchun - 0,8-6,3 Gts, 8 - 25 Gts, 31,5 - 80 Gts.
Mahalliy tebranishda faqat tananing alohida qismlari tebranuvchi harakatlarda ishtirok etadi. Qo'lda ishlaydigan elektr va pnevmatik asboblar (pnevmatik bolg'alar, pnevmatik burg'ulash mashinalari, elektr burg'ulashlar, burg'ulash uchlari va boshqalar), birinchi navbatda, qo'llar va yelka-kamarning kuchli tebranishiga olib keladi, shu bilan birga tanadagi patologik jarayonning rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadi. Asbob massasi va qaytarilish kuchi bo'yicha. Vibratsiya qo'llarning mushaklarida qon tomir va trofik kasalliklar paydo bo'lishiga olib keladi.
Tebranish kasalligi - mamlakatimizda kasbiy kasalliklarning barqaror pasayishiga qaramay, yetakchi o'rinlardan birini egallashda davom etmoqda. Shu bilan birga, kasallikning o'zi uzoq vaqt kompensatsiya bo'lishi va bemorlarni ishlashda davom etishi natijasida rivojlanadi. Mahalliy tebranish natijasida kelib chiqadigan tebranish kasalligining bosqichlari:
A B