Тошкент кимё – технология институти

Asosiy adabiyot 
1.
«Osnov
ы texnologii pererabotki plastmass» pod red. V.N.Kuleznyova i V.K.Guseva, Moskva, 
«Ximiya», 1995 g. s.81-103 
Qo‘shimcha adabiyot 

---

38 
2.
G.A.SHvetsov i dr. «Texnologiya pererabotki plastmass», Moskva, «Ximiya», 1988 g. s. 348-
374 

---

39 
3-MA’RUZA 
PLASTMASSALARNING TEXNOLOGIK HOSSALARI 
Polimer va ular asosida tayyorlangan materiallarni qayta ishlash usullarini va texnologik 
jarayonlarini parametrlarini belgilashda materialning texnologik hossalari hisobga olinishi lozim, 
bularga quyidagilar kiradi: oquvch4anlik, namlik, qotish vaqti, disperslik, kirishish, tabletkalanish, 
hajmning xarakteristikalari va boshqalar kiradi. 
Texnologik xarakteristikalar o‘lchamiga qarab qayta ishlashning yangi usullari, texnologik 
jihoz yoki ostnastika ishlab chiqish mumkin. 
1. Solishtirma hajmni aniqlash. 
Material egallagan hajm uning massasiga nisbati solishtirma hajm deb ataladi. Bu ko‘rsatkich 
kukunsimon materiallar uchun xarakterli, o‘lchov birligi sm
3
/g bilan ifodalanadi. 
200
V =
m
bu yerda: m - 200 ml hajmdagi kukunsimon moddaning massasi, g; 
200 - maxsus silindrning hajmi. 
Materialning solishtirma hajmi qanchalik kichik bo‘lsa, uni qayta ishlash shunchalik qulay 
bo‘ladi (havo miqdori kam bo‘ladi va sifatli buyum olish uchun qulay sharoit yaratadi). 
2. Xajmiy massani aniqlash. 
Xajm birligiga to‘g'ri kelgan massa hajmiy massa deb ataladi. Bu ko‘rsatgich ko‘pik va 
ko‘pikplastlar uchun aniqlanadi. Hajmiy massa quyidagi formula yordamida topiladi: 
m 

=
v 
bu yerda:
m - namuna massasi, g; 
v - namuna hajmi (chiziqli o‘lchamlari orqali topiladi).