Toshkent farmatsevtika instituti

7-Mavzu: Kasallik qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlar xarakteristikasi. Epidemik jarayon. Laboratoriya jonivorlariga yuqtirish usuli.

Mashg‘ulotning maqsadi:

Tinglovchilarni infeksiyani tushishi, infeksiya jarayoni, patogenlik va virulentlikning faktorlari. Laboratoriya hayvonlargi yuqtirish.Ximio – terapiya prinsiplari va ximioterapevtik moddalar bilan,

Tayyorlanish uchun savollar.

1.Virulentlik faktorlari.

2.Patogenlik va virulentlik.

3.Infeksiya va infeksion jarayon.

4.Laboratoriya hayvonlarini ta’sirlash usullari va maqsadi.

5.Ximioterapevtik moddalar bilan tanishishi.

6. Ximioterapevtik moddalarni asosiy gruppalari va ularni mikroorganiz-larga ta’sir qilish mexanizmi.

Infeksiya - / infectio / - yuqtirmoq, iflos qilmoq, nimanidir tashqaridan yuqtiraman degan ma’noni bildirib, shu infeksiya jarayonida kasal qo‘zg‘a- tuvchi mikroorganizm makroorganizmga kirib, u yerda ko‘payishiga sharoit yaratadi. Kasal qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlar odamda, hayvonda infeksion kasallik chaqiradi va u patogen mikroorganizm hisoblanadi. Patogen mikro-organizmlarning kasal qo‘zg‘atuvchilik xususiyatining darajasiga virulent- lik deyiladi.

DLM, DL₅₀ – mikroorganizmlarning virulentlik darajasini ko‘rsatuvchi birlik hisoblanadi.

DLM - mikrob hujayralarining minimal o‘lim dozasi bo‘lib, laboratoriya hayvonlarining o‘lishiga olib keladi.

DLM₅₀ - 50% laboratoriya hayvonlarini o‘ldiradigan mikrob hujayralari- ning soni bo‘lib bunda teng natijalar olish uchun 1 - jinsli, 1- turli hay- vonlarda tajribalar olib boriladi, hayvonlarga yuqtirish uchun 18 – 24 soatli kultura ishlatiladi. Ko‘pincha eksperimental yuqtirish uchun oq sich-qon, kalamush, dengiz cho‘chqasi, quyonlar, yirik hayvonlardan foydalaniladi. Laboratoriya hayvonlariga yuqtirish uchun bir 1 necha tur yuqtirish usul- lari mavjud:

Teri osti

Teri ichidan

Teri ustidan

Muskul orasiga

Qorin bo‘shlig‘i ichiga

Tomir ichiga

Burun orqali

Ko‘z orqali

Markaziy nerv sistemasi orqali.

Laboratoriya hayvonlarini virulentlik xossalarini aniqlashdan tash- qari, tekshirilayotgan meterialdan / bioproba / mikroorganizmlarni ajra – tib olishda ham ishlatiladi, ayniqsa Qo‘zg‘atuvchilarni ekish yo‘li bilan ajratib bo‘lmaganda foydalaniladi.

Infeksion kasallikni yeltirib chiqaradigan mikroorganizmlar patogenlik, virulentlik, spesifiklik va organotroplik xossalariga egadir.