Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

Namoyish qilish 
1. Kuydirgi (sibir yarasi) va o’lat kasalliklar keltirib chiqaruvchi qo’zg’atuvchilarining toza 
kulturasidan tayyorlangan surtmalar. 
2. Kuydirgi (sibir yarasi) va o’lat kasalliklar keltirib chiqaruvchi infeksiyalarning toza 
kulturasini ajratib olishda qo’llaniladigan differensial oziq muhitlar. 
3. Kuydirgi (sibir yarasi) va o’lat kasalliklar keltirib chiqaruvchi infeksiyalari 
qo’zg’atuvchilarining biokimyoviy xususiyatlarini namoyon etuvchi muhitlar va testlar. 
4. Kuydirgi (sibir yarasi) va o’lat kasalliklar serodiagnostikasida va seroidentifikasiyasida 
(agglyutinasiya qiluvchi poli va mono reseptorli zardoblar) profilaktik va davolashda 
qo’llaniluvchi preparatlar. 
5. Kuydirgi (sibir yarasi) va o’lat kasalliklarida materialni olish va uni laboratoriyaga 
yetkazish uchun ishlatiladigan maxsus idishlar. 
Laboratoriya ishini bajarish uchun topshiriq. 
1.Dizenteriyaning 
mikrobiologik 
diagnostikasi-uchinchi 
bosqich: 
biokimyoviy 
xususiyatlarini o’rganish va olingan natijalar asosida yakuniy javob berish. 
2. Kuydirgi kasalligi qo’zg’atuvchisini morfologiyasini o’rganish uchun antrakoidning agarli 
kulturasidan surtma tayyorlash Gram va Sil-Nelson usullarida bo’yash, mikroskopda ko’rish. 
3. Askoli termopresipitasiya reaksiyasini qo’yish. 
4. O’lat qo’zg’atuvchisini sof kulturasidan va nativ materialdan tayyorlanib Gram va metilen 
ko’kida bo’yalgan tayyor preparatlarni mikroskopda ko’rish. 
Zoonoz infeksiya qo’zg’atuvchilari 
Zoonoz (zoonosis – yunoncha so’z bo’lib, zoon- hayvon; nosis-kasallik) yuqumli kasallik 
qo’zg’atuvchilari tabiiy sharoitda hayvonlarda kasallik keltirib chiqaradi, odamlar ham bu 
kasalliklarga beriluvchan hisoblanadi. Bu qo’zg’atuvchilar har xil oila, avlodlarga mansubdir: 
tounni Yersinia pestis, tulyaremiyani — Francisella tularensis, brusellyozni — Brucella abortus, 
Br.melitensis, Br.suis, kuydirgini —Vas. anthracis keltirib chiqaradi. Bundan tashqari zoonoz 

---

162 
kasallik qo’zg’atuvchilariga leptospirozlar, sariq istima (jeltaya lixoradka), yaщur (manqa) va 
ko’plab kasallik qo’zg’atuvchilari kiradi. Tabiiy sharoitda kasallik manbasi hayvonlar hisoblanadi 
va hayvonlar o’rtasida epizootiya kuzatiladi. Odamdan odamga kasallik o’tmaydi, ma’lum 
sharoitlarni hisobga olmaganda (masalan, o’latni o’pka formasida, sariq istimada), odam kasallik 
manbasi bo’lishi mumkin. Ko’rsatilgan bakteriyalar kuchli virulentliligi bilan farq qiladi va o’ta 
xavfli yuqumli kasallikni avj oldiradi. Shuning uchun ushbu bakteriyalar bilan bog’liq 
bo’lgan bakteriologik ishlar xafsizlik qoidalariga rioya qilgan holda maxsus laboratoriyalarda olib 
boriladi. 
Zoonoz yuqumli kasalliklarining laboratoriya diagnostikasida bakterioskopik, bakterologik, 
serologik usullar, hamda biologik sinamalar qo’llaniladi. Bundan tashqari, teri-allergik sinama ham 
qo’yiladi.