Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

Kuydirgi kasalligining mikrobiologik diagnostikasi 
Kuydirgi qo’zg’atuvchisi Bacillaceae oilasiga Bacillus avlodiga mansub bo’lib, 
Bac.anthracis deb nomlanadi. Bu avlodning ko’pchilik vakillari odamlarda gospital yuqumli 
kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin: (pnevmoniya, septisemiya, endokardit) Bac.subtilis, 
Bac.cereus, Bac.megaterium, Bac.alvei. Ularning asosiy xususiyatlari: 
1. Hammasi to’g’ri katta tayoqcha bo’lib gram musbat hisoblanadi. 
2. Aerob sharoitda spora hosil qilish xususiyatiga ega, sporasi markaziy joylashadi. 
3. Bu avlod vakillaridan faqat Bac.anthracis odamda kuydirgi kasalligini keltirib chiqaradi. 
Kuydirgi kasalligining laboratoriya diagnostikasida quyidagi usullar qo’llaniladi: 
bakterioskopik; bakteriologik; biologik va serologik. Bulardan eng ishonchli usul bu 
tekshirilayotgan materialdan Bac.anthracis ning sof kulturasini ajratib olishdir. Kuydirgini 
laboratoriya diagnostikasida Askoli termopresipitasiya reaksiyasi va teri allergik sinamasi ham 
dignostik ahamiyatga ega. 
Uslubiy ko’rsatmalar 
Bakterioskopik tekshiruv (14 –sxema). 
Olingan materiallardan surtma tayyorlanib 
Nikiforova aralashmasida 20 minut qotiriladi. Surtmalar Gram usulida bo’yaladi. Kapsulani 
aniqlash maqsadida surtma Burri-Gins usulida bo’yaladi. Mikroskop ostida
 
Bac.anthracis yirik (1-
2 x 6-10 mkm) grammusbat, alohida yoki zanjirsimon joylashgan, harakatsiz tayoqchalar 
ko’rinishida bo’lib, nativ preparatda yoki maxsus oqsilli muhitlarda o’sganda kapsulasini ko’rish 
mumkin. Bac. anthracis kapsula hosil qilganda bir necha tayoqchalar umumiy bitta kapsulaga 
o’ralgan bo’lishi mumkin. 
Kuydirgi kasalligiga tez diagnoz qo’yish uchun patologik materiallardan tayyorlangan 
surtmalar immunoflyuoressensiya usulida ham tekshiriladi. Buning uchun maxsus flyuroxrom 
bilan nishonlangan quydirgiga qarshi AT lar bilan surtmalar ishlov beriladi va surtma lyumenisent 
mikroskopida ko’rilganda Bac.anthracis tayoqchalari sariq yashil tovlanib turadi Olingan 
bakterioskapik usullar asosida birinchi taxminiy diagnoz qo’yiladi.