Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi. -T.: 2002.
   

2.Byukenen T. Smert Zapada. -M.:Gardariki, 2004.

3.Milliy istiqlol g‘oyasini xalqimiz ongiga singdirish omillari va vositalari. -T.: 2002.

4.Mistiqlol g‘oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va tarixiy ildizlari. -T.: 2002.

5.Milliy istiqlol g‘oyasi (Uzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim bakalavriat boskichi uchun darslik). -T.:“Akademiya”, 2005

5-mavzu.Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi
Mavzuning maqsadi: Hozirgi kundagi mafkuraviy tajovuzlarni jahonda bo‘layotgan voqealar asosida tushuntirish, g‘oyaviy manipulyasiya hamda “axborot xuruji” haqida ma’lumot berish.

Talaba bilishi lozim:

1. Mafkuraviy tajovuz va unga qarshi mafkuraviy xavfsizlikni ta’minlash zarurati.

2. Mafkuraviy gegemonizmning vujudga kelishi.

3. Manipulyasiya va g‘oyaviy manipulyasiyaning zararli oqibatlari.

4. “Axborot xuruji” va “ommaviy madaniyat” - mafkuraviy tahdid shakli.

Motivatsiya: Hozirgi kunda mafkuraiy jarayonlar murakkablashishini tushunib etish.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: ma’naviyat asoslari, pedagogika , psixologiya kabi fanlar bilan bog‘liq.
O‘quv topshiriq:

“Muammoli savolni yo‘naltiruvchi uslubiy tavsiyalar asosida echish.

“Muammoli vaziyat turi”		“Muammoli vaziyat” sabablari	Vaziyatdan chiqib ketish xarakatlari
Ommaviy madaniyat kelib chiqishi
	Prezidentimiz bu borada katta tashvish bilan ogohlantirishi bejiz emas: «Tabiiyki, “Ommaviy madaniyat” degan niqob ostida axloqiy buzuq va zo‘ravonlik, induvidualizm, egotsentrizm g‘oyalarini tarqatish, kerak bo‘lsa shuning hisobidan boylik ortirish, boshqa xalqlarning necha ming yillik an’ana va qadriyatlari, turmush tarzining ma’naviy negizlariga bepisandlik, ularni qo‘porishga qaratilgan xatarli tahdidlar odamni tashvishga solmay qo‘ymaydi. (YUksak ma’naviyat-engilmas kuch. 117 b.) Ommaviy madaniyat tarqalishining asosiy ijtimoiy sababi esa G‘arbdagi an’anaviy qadriyat va ma’naviyatning inqiroz sari yuz tutishidir.

“Blits-so‘rov” savollariga javob bering

№	Savollar	Javoblar
1.	Manipulyasiya nima
2.	Axborot xuruji qaysi vositalarda amalga oshiriladi
3.	Mafkuraviy gegemonizm ?
4.	Mafkuraviy tajovuz nima?
5.	Fuqaro tarbiyasi muhimmi?

Nazorat savollari:

1.G‘oyaviy manipulyasiyaning zararli oqibatlari

2.Fuqaro tarbiyasini tashkil etish: dunyo tajribasi va muammolar

3.Milliy g‘oyani aholi ongiga singdirishning ustuvor vazifalari

4. Ommaviy axborot vositalarining mafkuraviy faoliyatdagi o‘rni.

5. Qanday g‘oyaviy ta’sir ko‘rsatish mexanizmlarini bilasiz?

6. “Axborot xuruji” deganda nimani tushunasiz?
Foydalanilgan adabiyotlar

1.Karimov I. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O‘zbekiston. 1999

2.G‘aniev A. G‘arb olamidagi axloqiy muammolar. T., Voris, 2007

3.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning “YUksak ma’naviyat – engilmas kuch” asarini o‘qitish bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma. T., Istiqlol., 2010.

4.Falsafa qomusiy lug‘at. T. : O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004

6-MAVZU.GLOBALLASHUV JARAYONIDA MAFKURAVIY IMMUNITET

Mavzuning maqsadi: Globallashuvga tegishli bo‘lgan barcha jarayonlarning mohiyatini, xususiyatlarini chuqur o‘rganish, keng miqyosli integratsiya va globallashuv jarayonlari jahon taraqqiyotining hozirgi paytdagi muhim xususiyatlaridan biri ekanligini e’tirof etish. Ayniqsa, globalllashuvning milliy ma’naviyatga o‘tkazayotgan va o‘tkazishi mumkin bo‘lgan ta’sirini o‘rganishdan iborat

Talaba bilishi lozim.

1. Globallashuv tushunchasi va mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi.

2. Mafkuraviy poligon, mafkuraviy profilaktika va mafkuraviy immunitet tushunchasi

3. Mafkuraviy immunitetni shakllantiruvchi omillar.

Motivatsiya: Respublikamiz Prezidenti I.Karimov ta’kidlaganidek, biz hozirgi kunda globallashuv deb nom olgan har tomonlama jadal rivojlangan tahlikali davrda yashamoqdamiz.SHu davrning asli kelib chiqish sabablari, xususiyatlari, salbiy va ijobiy jihatlari hamda mazkur davrdagi mafkuraviy tahdidlardan himoyalanish choralari haqida ma’lumotga ega bo‘lish zarurdir.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik,iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‘liq
O‘quv topshiriq. Mafkuraviy jarayonlar xususiyatlarini izohlang
Hozirgi zamonda inson qalbi va ongi uchun

kurashning namoyon bo‘lish xususiyatlari

Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi o‘zgarib bormoqda		Mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi ro‘y bermoqda
Jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bo‘lib olishga urinishlar kuchaymoqda		Ko‘p qutbli dunyoning mafkuraviy tizimi to‘la barqarorlashmagani aniq bo‘lib bormoqda
Geopolitik maqsadlar va mafkuraviy siyosat uyg‘unlashmoqda		O‘rta Osiyo mintaqasidagi mafkuraviy jarayonlar murakkablashmoqda
Mustaqillikni qo‘lga kiritgan davlatlarda yangi mafkuraviy tamoyillar ahamiyati tobora ortmoqda		Mustaqil O‘zbekiston o‘ziga xos milliy istiqlol mafkuravi tamoyillari asosida yashamoqda

«Baliq skeleti» texnikasi

Ushbu texnologiya katta muammolarning echimini topishga qaratilgan. YUqori qismida muammolar turi yozilsa, pastki qismida esa misollar bilan izohlanadi.

Глобаллашувнинг салбий оқибатлари

O‘quv topshiriq:

«Blits-so‘rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to‘ldiriladi

№	Savollar	Javoblar
1.	Globallashuv tarafdorlari qanday nomlangan?
2.	Globallashuv muxoliflari qanday nomlangan?
3.	SHovinizmning maqsadini ayting?
4.	Panislomizm nima?
5.	Panturkizm nima?
6.	Mafkuraviy poligon tushunchasi nimani anglatadi?
7.	Globallashuvning ijobiy natijalari.

Nazorat savollari:

1.Foyaviy bo‘shliq nima?

2.Zararli g‘oyalar ta’siri qanday namoyon bo‘ladi?

3.Mafkuraviy immunitet qanday hosil qilinadi?

4.YAngi mafkurani yaratish zarurati deganda nima nazarda tutiladi?

5.Mafkuraviy profilaktikani izohlab bering?

6.Xavfsizlik va barqarorlik tushunchalarini bayon eting?
Foydalanilgan adabiyotlar

1.Karimov I. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O‘zbekiston. 1999

2. Karimov I. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida.. T.: O‘zbekiston. 2011

3.Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. T.: Muharrir, 2009

4.G‘aniev A. G‘arb olamidagi axloqiy muammolar. T., Voris, 2007

5.Falsafa qomusiy lug‘at. T. : O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004

7- mavzu. Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari

Mavzuning maqsadi: Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari to‘g‘risidagi bilimlarni shalkllantirishdan iborat.

Talaba bilishi lozim.

1.Jamiyat barqarorligini ta’minlash omillarini sanab beradi;

2. "O‘zbekiston - yagona vatan" g‘oyasi barqarorlikni ta’minlashning nazariy asosi.

3.Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi .

4. Dunyo mamlakatlaridagi beqarorlik sabablari.

Motivatsiya: Barqarorlikni ta’minlashni g‘oyaviy asoslari, millatlararo totuvlik, diniy bag‘rikenglik haqida ma’lumotga ega bo‘lish zarurdir.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik,iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‘liq

1-O‘quv topshiriq.

“Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi” mavzuida esse yozing.
2-O‘quv topshiriq.
“Bag‘rikenglik o‘zbek xalqiga xos fazilat” mavzuini ushbu jadval asosida yoriting.


BAFRIKENGLIK FOYASI

Bag‘rikenglik va uning ko‘rinishlari

Insoniy bag‘rikenglik		Bag‘rikenglikning namoyon bo‘lishi		Bag‘rikenglikning yo‘nalishlari
Oilaviy bag‘rikenglik		O‘z-o‘zini hurmatlash va qadrlash		Diniy bag‘rikenglik
		Murosa		Ijtimoiy
Milliy				bag‘rikenglik
bag‘rikenglik		O‘zaro hurmat
				Iqtisodiy
Umuminsoniy		Qadrlash		bag‘rikenglik
bag‘rikenglik
		Sabr-toqat		Siyosiy
				bag‘rikenglik
		CHidamlilik
				Xalqaro va davlat-
		Qanoat		lararo bag‘rikenglik
		SHukr qilish

3-o‘quv topshiriq

Bahs-munozara uchun savollar

1. 
   Demokratik rivojlanishda milliy mustaqillik g‘oyasini izohlab bering?
   
2. 
   «Osiyocha ishlab chiqarish uslubi» nazariyasi qanday nazariya edi?
   
3. 
   Demokratiyaning qanday shakllarini bilasiz?
   
4. 
   Demokratiyani belgilovchi uch mezonni izohlang?
   
5. 
   Xudbinlik va uning salbiy jihatlarini bayon eting?
   
6. 
   Begonalashuv nima va uning qanday ko‘rinishlari bor?
   
7. 
   Milliy tarbiyaning qanday bosh maqsadlari mavjud?
   
8. 
   «Millatlararo totuvlik», «milliy va diniy bag‘rikenglik» tushunchalari-ning ma’no-mazmunini bayon eting?
   

Nazorat savollari:

1.Barqarorlik deganda nimani tushunasiz?

2.Barqarorlik va turg‘unlik bir xil ma’nodagi tushunchami?

3.Barqarorlik shartlari qanday?

4.Iqtisodiy barqarorlikda “o‘zbek modeli”ni o‘rni.

5.Ijtimoliy hamkorlik g‘oyasining mohiyati.

6.Milliy siyosat tamoyillari.
Foydalanilgan adabiyotlar

1.Karimov I. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida.. T.: O‘zbekiston. 2011

2.Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. T.: Muharrir, 2009

3. Mamashokirov S., Tog‘aev SH. Erkin va farovon hayot qurilishining g‘oyaviy-mafkuraviy masalalari. –T.: Ma’naviyat, 2007.

4. Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushunchalar va tamoyillar T.:YAngi asr avlodi, 2001.

5.Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushunchalar, tamoyillar va atamalar (qisqacha izohli tajribaviy lug‘at).. T.:YAngi asr avlodi, 2002.

8 mavzu. Tafakkur o‘zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g‘oyaning roli. Milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi.
Mavzuning maqsadi: Tafakkur o‘zgarishi va ma’naviy yangilanishda milliy g‘oyaning roli, milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi haqidagi bilimlarni shakllantirish.

Talaba bilishi lozim.

1. “O‘zbek modeli”-evolyusion taraqqiyot g‘oyasining gumanistik xarakteri.

2.“Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo‘lish xususiyatlari.

3. "Mafkuraviy tarbiyaning yo‘nalishlari va ijtimoiy funksiyalari.

4. Milliy g‘oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlarning ahamiyati

Motivatsiya: Mustaqillik yillarida tafakkur o‘zgarishining mohyatini bilish zarurdir.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik, iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‘liq
1-topshiriq

«T-sxema» jadvalini to‘ldiring.

Erkin shaxsga xos bo‘lgan xususiyatlar	Komil insonga xos bo‘lgan Xususiyatlar

2-o‘quv topshiriq.”O‘zbek modeli”ni jadval asosida ta’riflang.

O‘zbekistonning o‘ziga xos taraqqiyot yo‘li - o‘zbek modeli

Asosiy maqsad va vazifalari		Mazmuni		Tamoyillar
Bozor iqtisodiga asoslangan erkin demokratik jami-yat barpo etish		Millati, tili va dinidan qat’i nazar, davlatimizda yashovchi barcha kishilar uchun munosib hayot sharoitini yaratib berish		Iqtisodiyotning siyosatdan ustun-ligi
				Davlat - bosh
Iqtisodiy, ijti-moiy, siyosiy, ma’-naviy va boshqa sohalarda tub o‘z-garishlar va islohotlarni		Har bir inson uchun ijtioiy kafolatlangan turmush dara-jasini va erkinliklarini ta’minlash		islohotchi Qonunning ustuvorligi
amalga oshirish		Xalqimizning qadriyatlari		Kuchli ijtimoiy
Xalqning turmush farovonligini oshi rish, komil		va mentalitetiga, milliy davlatchilik an’analariga tayanish Dunyo tajribasining ilg‘or		siyosat yuritish Bozor iqtisodiyotiga
insonni shakllantirish		yutuq-lariga asoslanish, umuminsoniy qadriyatlar		tadrijiy yo‘l bilan bosqichma-
		ustuvorligini ta’minlash		bosqich o‘tish

O‘quv topshiriq

“Nima uchun?” texnikasidan foydalanib “Nima uchun O‘zbekistonda demokratik davlat, erkin fuqarolik jamiyati qurish insonlar ijtimoiy faol ishtiroki bilan bog‘liq”? savolini echish.

«Nima uchun?» «Nima uchun?» «Nima uchun?»

Нима учун Ўзбекистонда демократик давлат, эркин фуқаролик жамияти қуриш инсонлар ижтимоий фаол иштироки билан боғлиқ?

«Nima uchun?» «Nima uchun?»

O‘quv topshiriq.

Mazkur jadval asosida mafkuraviy tarbiya sub’ektlarini tushuntiring.


Mafkuraviy tarbiya sub’ektlari

SHaxs		Ijtimoiy birliklar		Ma’naviy-ma’rifiy institutlar
Ota		Oila		Maktabgacha tarbiya muassasalari
Murabbiy		Jamoat va nodavlat		O‘quv yurtlari
		tashkilotlari
O‘qituvchi				Madaniyat muassasalari
		Mehnat jamoalari		San’at
Rahbar
Lider		Ommaviy birlashmalar		Ommaviy axborot vositalari
avtoritet
		Siyosiy tashkilotlar		Diniy tashkilotlar

Davlat organlari

Partiyalar

Harakatlar

111. MUSTAQIL TA’LIM MAVZULARI
Talabaning mustaqil ishi O‘zR oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 21.02.2005 yil 34-sonli buyrug‘i va institut rektori tomonidan 2005 yil 3 sentyabrda tasdiqlangan “Talaba mustaqil ishini tashkil etish, nazorat qilish va baholash tartibi to‘g‘risida Nizom” asosida tashkil etiladi.

Mustaqil ta’limning turli xil shakllari mavjud bo‘lib, bunda asosiy e’tibor talabaning berilgan mavzular (amaliy masalalar, topshiriqlar va keys- auditoriyadan tashqarida bajarishi, o‘qib o‘rganishi vash u yo‘nalish bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini chuqurlashtirishiga qaratiladi. Talaba mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

- darslik va o‘quv qo‘llanmalarning boblari va mavzularini o‘rganish.

- tarqatma materiallar bo‘yicha ma’ruza qismini o‘zlashtirish.

- maxsus yoki ilmiy adabiyotlar (monografiyalar, maqolalar) bo‘yicha fanlar bo‘limlari yoki mavzulari ustida ishglash;

- mustaqil ishlar, keys-stadilar bilan ishlash;

- fanga oida statistk ma’lumotlarni o‘rganish, ularni tahlil qilish;

- talabaning o‘quv-ilmiy – tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lgan fanlar bo‘limlari yoki mavzularni chuqur o‘rganish;

Faol va muammoli o‘qitish uslubidan foydalaniladigan o‘quv mashg‘ulotlari:

Masofaviy (diagnostik) ta’lim.

«Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar» fanidan talabalarning mustaqil ishlarini referat, seminar, ma’ruza tayyorlash. Prezident asarlarini konspektlashtirish va boshqa shakllarda tashkil etilishi tavsiya etiladi. Mustqil ish mavzularini belgilashda ma’ruza va seminar mashg‘ulotlari mavzularini to‘ldirishga harakat qilinishi lozim.