|
Sharchalarni qo‘yish
Rp.: Chinini hydrochloridi 0,2.
Acidi Borici 0,2.
Acidi citrici 0,02
Butiroli 3,0
M.f. globuli vaqinali.
D.t.d. N 10.
S.
Pasporti: Xinin gidroxlorid 2,0 (1/Ko‘=0,83)
0,2*10=2,0
2*0,83=1,66
Bor kislota- 2,0 (1/Ko‘=0,625)
0,2*10=2,0
2*0,625=1,250
Sitrat kislota-0,2
0,02*10=0,2
Sitrat kislotaning miqdori 0,2 g bo‘lgani uchun uning 1/Ko‘ si hisobga olinmasa ham bo‘ladi.
Butirol -27,09
30-(1,66q1,25)=30-2,91=27,09 g
mum=30,0
1 ta sharcha=3,0
Avvalo poroshoklarni umumiy qoidaga rioya qilgan holda yaxshilab ezib maydalab, so‘ng
eritilgan asos tarkibiga suspenziya holida qo‘shiladi, yaxshilab aralashtirib bir xil me‘yorlab,
tarqalgan massani oldindan sovutib, sovunli spirt bilan artilgan qolipga quyiladi va sovuq yerga
quyiladi. 10-12 minutdan so‘ng qoliplar ochilib undagi shamchalar ajratilib, har biri alohida mumli
qog‘ozga o‘ralib, jihozlab beriladi.
11-jadval
Ayrim dorivor moddalar uchun urin olish va teskari o‘rin olish koeffitsienti
Dorivor modda
K
u
1/ K
u
Amidopirin
1,15
0,87
Analgin
1,27
0,79
Anestezin
1,33
0,75
Antipirin
1,25
0,80
Barmabil
1,81
0,55
Barbital
1,06
0,94
Barbital natriy
1,81
0,55
Vismut nitrat asosi
4,8
0,21
Glyukoza
1,23
0,81
123
Temir laktat
1,59
0,63
Ixtiol
1,1
0,91
Kalsiy glyukonat
2,01
0,50
Kalsiy laktat
1,53
0,65
Askorbin kislotasi
1,73
0,58
Bor kislotasi
1,6
0,625
Kseroform
4,8
0,63
Levometsetin
1,59
0,63
Kanakunjut moyi
1,0
1,0
Mentol
1,09
0,92
Morfin gidroxlorid
1,18
0,85
Natriy gidroxlorid
2,12
0,47
Novokain
1,40
0,71
Opiy poroshogi
1,3
0,77
Osarsol
1,45
0,64
Papaverin gidroxlorid
1,59
0,63
Protargol
1,4
0,71
Rezorsin
1,41
0,71
Tanin
0,9
1,1
Fenobarbital
1,4
0,71
Furazolidon
1,81
0,55
Xinin gidroxlorid
1,2
0,83
Rux oksid
4,0
0,25
Eufillin
1,25
0,80
Tayoqchalarni tayyorlash.
Tayoqchalarni juvalash, quyish, presslash usullari bilan tayyorlash mumkin. tayoqchalar
asosan inson tanasining turli xil tabiiy va patologik teshik va yoriqlariga, bo‘shliqlariga
ishlatilganligi uchun shifokor tomonidan ularning o‘lchamlari, ya‘ni uzunligi va diametri
ko‘rsatilgan bo‘ladi. Tayoqchalar tayyorlash uchun kerak bo‘ladigan asos miqdori quyidagi formula
yordamida topiladi:
X =
R
2
L d n,
bu erda X — asos miqdori, g;
— doimiy son, 3,14 ;
R — tayoqcha radiusi ,sm;
L — tayoqcha o‘zunligi,sm;
d — asos zichligi;
n — tayoqchalar soni.
12-jadvalda bitta tayoqcha tayyorlash uchun ketadigan kakao moyining miqdori keltirilgan.
12-jadval
Bitta tayoqcha tayyorlashga ketadigan kakao moyining miqdori (g. hisobida)
Tayoqcha
o‘zunligi,
sm
Tayoqcha diametri, sm
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
2,0
0,06
0,14
0,24
0,38
0,54
0,74
0,97
1,22
1,51
2,5
0,08
0,17
0,31
0,48
0,68
0,93
1,53
1,89
3,0
0,09
0,21
0,37
0,58
0,82
1,11
1,84
2,26
3,5
0,11
0,24
0,43
0,66
0,95
1,29
1,69
2,14
2,64
4,0
0,12
0,27
0,49
0,75
1,09
1,48
1,93
2,45
3,02
124
4,5
0,14
0,31
0,55
0,85
1,23
1,66
2,18
2,75
3,40
5,0
0,15
0,34
0,61
0,95
1,36
1,85
2,42
3,06
3,77
5,5
0,17
0,38
0,67
1,05
1,50
2,03
2,66
3,34
4,15
6,0
0,18
0,41
0,73
1,15
1,63
2,21
2,90
3,67
4,52
6,5
0,20
0,45
0,79
1,24
1,77
2,40
3,14
3,98
4,90
7,0
0,21
0,48
0,85
1,32
1,90
2,58
3,38
4,28
5,28
7,5
0,23
0,51
0,91
1,42
2,04
2,77
3,62
4,58
5,66
8,0
0,24
0,54
0,97
1,51
2,18
2,95
3,86
4,89
6,03
8,5
0,26
0,58
1,03
1,62
2,32
3,14
4,11
5,20
6,41
9,0
0,27
0,61
1,09
1,70
2,45
3,32
4,35
5,50
6,79
9,5
0,29
0,65
1,15
1,80
2,59
3,50
4,59
5,81
7,17
10,0
0,30
0,68
1,21
1,89
2,72
3,69
4,83
6,11
7,54
Rp.: Zinci sulfatis 0,2
Ol.cacao q.s.ut f. bacillus
Longitudine 10 cm et diametro 4 mm
D.t.d. № 6
S. 1 donadan siydik chiqaruv kanaliga kuniga bir mahal quyiladi.
Shifokor dorixatda qalamchaning o‘zunligi, diametri va sonini ko‘rsatgan bo‘lsa, kerakli
miqdordagi qalamcha asosini hisoblab topish qiyin emas, agar o‘zunligi 10 sm va qalinligi 4 mm
qalamchaga 1,21 g kakao moyi sarf bo‘lishini bilsak (bu son 28-jadvaldan olindi) dorixatda
ko‘rsatilgan asos-kakao moyi miqdorini 6x1,21=7,26 g olishimiz kerak. Biroq shuni yodda tutish
zarurki, 1,2 g rux sulfat hajmi bo‘yicha 1,2x0,5=0,6 g kakao moyi urnini egallaydi. Shuning uchun
tayyorlangan mahsulotning ma‘lum bir qismi oshib qolmasligi uchun 7,26-0,6=6,66 g kakao moyi
olinadi.
Rux sulfat suspenziya ko‘rinishida eritilgan kakao moyida tayyorlab olinib qoliplarga
quyiladi. Kolip kanalchalarining o‘zunligi 10 sm, diametri 4 mm. Qoliplarga massani quyishdan
avval ularni 50
0
S gacha isitib olish va sovunli spirt bilan yaxshilab artish lozim, aks holda qoliplar
qotib qolib tayoqchalar chiqmaydi.
Presslash usuli
Dorixona sharoitida presslash usulini silindr shakliga ega bo‘lgan shamchalar olishda
qo‘llaniladi. Bunda shamchalar olish uchun maxsus kurilma ishlatiladi. Bu kurilma (1) misdan
tayyorlangan silindr, (2) porshen, (3) vint yordamida harakatlanuvchi uch xil shaklli (4) matritsadan
iborat. Kurilma ishlash jarayoni 1.20.-rasmda ko‘rsatilgan.
23-rasm. Preslash usulida shamchalar olish qurilmasi.
Shamcha massasi silindrga joylanadi va vint buraladi, bunda porshen bosim hosil qiladi va
massani teshikchalar orqali matritsa (kolip) bo‘shligiga siqib chiqaradi va to‘ldiradi. Keyingi
125
berilayotgan shamchalar bosim yordamida (5) yopqichni ochadi va taxtakachlangan shamchalar (6)
taxtakachdan chiqadi.
Bu usulda ham shamchalarni quyish usuli kabi dorivor modda va asoslarni har xil hajm
egallaganligi uchun hisoblash formulalaridan foydalaniladi. Tayoqchalarni presslab olish usulida
yana xuddi shu kabi qurilmalar bo‘lib, unda ham silindr porshen vinti bilan turli o‘lchamdagi
qolipchalar bilan hosil qilingan massa ma‘lum (kerakli) o‘lchamdagi qalinlikda presslab chiqarilib,
so‘ngra bir tomoni ingichkalanadi (uchlanadi). Bunda ham kerakli miqdordagi asos jadvaldan
topiladi yoki yuqorida keltirilgan formula yordamida hisoblab chiqiladi.
quyidagi dorixatni ko‘rib chiqamiz.
Rp.: Aethacridini lactatis 0,01
Ol.Cacao q.s.ut f bacillus urethralis
longitudine 3 cm et diametro 3 mm
D.t.d. N10
S. tayoqcha
Jadvaldan foydalangan holda bu o‘lchamdagi 10 ta tayoqchaga 0,21x10=2,1g kakao moyi
sarf bo‘lishini topamiz, 0,1 g etakridin laktat hovonchada 2-3 tomchi suv bilan dispergirlanadi,
keyin kakao moyi bilan aralashtiriladi. Hosil bo‘lgan xamirsimon massa presslash kurilmasiga
solinib, kolipining o‘lchami 3 mm bo‘lgan pressda presslanadi va uni 3 sm dan 10 ta bo‘lakka
bo‘linadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
