Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Zarracha kattaligi.
Tabletka tayyorlash jarayonida zarrachalar o‗lchami texnologik jarayonning 
boshida 
maydalash 
jarayonida 
kichiklashadi.
Nam donadorlash
zarrachalar o‗lchamini yiriklashtirib , solishtirma yuzani kamaytiradi. Agarda, 
tabletkalarda zarrachalar-ning birlamchi o‗lchamlari saqla-nishi kerak bo‗lsa, nam donadorlash 
kerak emas , yoki nam donadorlashda ingredient erimaydigan suyuqlik tanlab olinishi kerak.
Agar dori moddasi namlashda qo‗llaniladigan suyuqlikda erisa, bug‗latilganda kristallar hosil 
bo‗ladi. Ular esa albatta katta o‗lchamda bo‗ladi. 
Biologik samaradorlikda zarrachalar o‗lchami ta‘siri ko‗p eksperimentlarda isbotlangan. 
Masalan, atsetil salitsil kislotasi zarrachalari o‗lchami 30 marotaba kichraytirilganda uning 
analgetik ta‘siri ikki marotaba oshganligi ko‗pchilikka ma‘lum. Zarrachalar o‗lchamining ba‘zi 
bir moddalarning (fenatsetin, barbital, atsetilsalitsil kislotasi) eruvchanligi tezligiga ta‘siri 
0,1mol/l xloristovodorod kislotasi eritmasida o‗rganilganda, erish tezligi zarrachalar o‗lchamini 
kattalashtirganda ortganini ko‗rsatdi.
YOrdamchi moddalar.
Tabletkalarni olishda yordamchi moddalarni ishlatilishi maqsadga 
muvofiqdir. 
YOrdamchi moddalar deb, tabiiy yoki sintetik tabiatga ega bo„lgan, dori turlarini 
tayyorlashda ishlatiladigan, turli fizik-kimyoviy xususi-yatlari bor ashyolarga aytiladi.
YOrdamchi moddalarga ko‗yiladigan talablar
. 
- YOrdamchi moddalar dori turining maqsadiga mos kelishi kerak. 
- YOrdamchi moddalar dori preparati bilan mutanosib bo‗lishi zarur. 
- YOrdamchi moddalar biologik nuqtai nazardan zararsiz bo‗lishi shart. 
- Iqtisodiy jixatdan arzon bo‗lishi lozim. 
- Dori turining turgunligini ta‘minlashi darkor. 
Dori 
preparatlarida 
nomutanosiblik