Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

2 - 
Ma‘ruza.
 
MAVZU 2. 
Poroshoklarning xususiy texnologiyasi (to‗zg‗uvchi, bo‗yovchi va qiyin 
maydalanuvchi moddalar, ekstraktlar va efir moylari bilan poroshoklar tayyorlash misolida). 
Ma‘ruza maqsadi: 
Bo‘yovchi, qiyin maydalanuvchi, to‘zg‘uvchi moddalar, ekstraktlar, efir 
moylari bilan poroshoklar tayyorlash.
Reja: 
1. Qiyin maydalanadigan moddalar bilan poroshoklar tayyorlash 
2. 
To’zg’uvchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash
 
3. B
o’
yovchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash 
4. Ekstrakt va efir moylari bilan poroshoklar tayyorlash 
5. Poroshoklarni sifatini tekshirish 
Tayanch atama va iboralar:
 
kukun-pulveris, oddiy kukun- pulveris simplices, murakkab 
kukun- pulveris composite, kristal, amorf- agregat holati, mortario- hovoncha, pestik-hovoncha 
dastasi, dozator- 
kukunni hajm bo‘yicha taqsimlash
 
Poroshoklar qadimdan ma'lum dori shakllaridan bo‘lib, eramizdan oldingi 3000 yil avval ham 
tabobatda qo‘llanilgan. Elaki dorilarning o‘ta maydaligi ularning ta'sir darajasini yuqori bo‘lishini 
ta'minlaydi. Shu jixatdan elaki dorilar qattiq dori shakllari ichida yuqori ta'sir darajasiga ega dori 
hisoblanadi. 
Davlat farmakopeyasi ta'biri bilan aytganda, elaki dorilar 
—
ichish va tana yuzasiga qo‘llash 
uchun 
ishlatiladigan qattiq dori shaklli bo‘lib, sochiluvchanlik xususiyatga ega bo‘ladi.
Poroshoklar oddiy 
—
(
Pulveres simplices
) bir dori moddasidan tashqil topgan yoki murakkab 
—
ikki va undan ortiq ingredientdan iborat 
(pulveres compositi
) bo‘lishi mumkin. 
Undan tashkari 
kukunlar ya'ni, elaki dorilar alohida dozalarga bo‘lib taqsimlangan (
pulveres divisi
) va 
taqsimlanmagan (
pulveres indivisi
) bo‘ladi. Ichish uchun mo‘ljallangan kukunlar asosan dozalangan 
usulda yoziladi yoki taksimlangan bo‘ladi, sirtga ishl
atiladigan kukunlar esa taqsimlanmagan usulda 
beriladi.
2
Lloyd V.Allen, Gavrilov A.S. Farmatsevtichesaya texnologiya izgotovleniya lekarstvennыx preparatov.
-
«GEOTAR
-
Media».
- Moskva.-2014. (511 bet)

---

20