Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Zamonaviy texnologik usullarni qo‘llash (qobislar bilan soplash, mikrokapsulalash, kapsulalash va sh.o`xsh.)

Poroshoklar (bitta doazali jihozda)
1.Dispers sistemalarni turg‘unlashtirish ( emulsion va suspenzion);

A. Maxsus yordamchi moddalar bilan dori turlarini (dispers sistemalarni) turg‘unligi ta’minlash

Dorilarni dispers sistema sifatida turg‘unligi ta’minlash maqsadida turli stabilizatorlar qo‘llaniladi. Dispers sistemalarning turg‘unligini ta’minlashda asosiy e’tibor geterogen sistemalar( emulsion va suspenzion sistemalar) ga beriladi. Bunga erishish uchun zamonaviy turg‘unlashtiruvchilar qo‘llaniladi. Dori turlarini turg‘unlashtiruvchilarning asosiy guruxlari bu:

• 
  sellyuloza xosilalari (MS, natriy KMS);
  
• 
  sorbitan xosilalari( tvinlar va spenlar);
  
• 
  alginatlar va pektinlar;
  
• 
  bentonitlar;
  
• 
  aerosil;
  
• 
  sintetik SFM (PVP, PVS, PAA);
  
• 
  Emulgatorlar ( T-1,T-2, N1 pentol va sh.o‘ );
  
• 
  Fosfolipidlar ( letsitin);
  
• 
  Mumlar ( asalari mumi, spermatset);
  
• 
  Lanolin xosilalari (polioksietillangan lanolin, vodlan )
  

Osilmalarni turg‘unligini oshirish zamonaviy SFM bilan ta’minlanadi. Ko‘pincha ularning turli kombinatsiyalari ( majmuasi) yaxshi natija beradi ( asosan yuqori sirt faolligi va qovushqoqligi hisobiga.

Masalan: 3% norsulfazol suspenziyasini turg‘unlashtirish uchun 3% bentonitning natriyli shaklining geli va 5% MS qo‘llanilgan. 3% sulfadimezin suspenziyasi esa 1% MS xamda tvin-80 bilan turg‘unlashtirilgan. 2% sulfadimetoksin suspenziyasi 2% PVS va 0,02% tvin-80 yordamida turg‘unlashtirilgan.

Emulsiyalarni turg‘unlashtirishda zamonaviy SFM : tvin-80, sellyuloza xosilalari, letsitin, tabiiy fosfatidlar yaxshi natija beradi.

Poroshoklarni saqlashda turg‘unligini oshirish. Eng keng tarqalgan sabab – poroshok qorishmasining namliqib qolishi. Buni oldini olish uchun – har xil vlagoregulyatorlarni qo‘shish. Bulardan eng ko‘p aerosil, quritilgan kraxmal, karbonat magniya, bentonitlardan foydalaniladi.

Masalan: “Antigrippin” poroshogi

Atsetilsalitsil kislotasi 0,25

Dimedrol 0,02

Kalsiy laktat 0,05

Askorbin kislotasi 0,15

5% aerosil qo‘shilsa 2 oygacha uning turg‘unliginita’minlash mumkin

B. Dispers sistemalarni turg‘unlashtirish masalasi faqat yordamchi moddalarni qo‘shish yo‘li bilan emas balki zamonaviy texnologik usullar, asbob-uskunular ishlatish bilan ta’minlanadi.

- “Quruq osilmalar”ni amaliyotga tadbiq etish;

- Emulsiyalar va suspenziyalar olishda zamonaviy dispergatorlar va gomogenizatorlarni qo‘llash.

Ularnifizikaviy-kimyoviyxususiyatlarinie’tiborgaolganxoldajixozlash. Bundabirdozalipaketlargaaloxidae’tiborqaratiladi.(Ayniqsabolalaramaliyotida).

Yumshoq dori turlarini( surtma va shamchalar) agregativ turg‘unligini ta’minlash uchun

- dispers sistemalarni turg‘unlashtiruvchilar kiritiladi: quyuqlashtiruvchilar va SFM lar

- quruq surtma konsentratlar ( Sinkaskol).

Sinkaskol tabletkalari:

rux oksidi – 0,5; Bentonit – 0,49; Kalsiy stearat – 0,01.

1ta tabletkaga 4ml suv. Jixozlanishi: bankalarga 25 donadan. Saqlanishi 5 yil.

- bentonit, gulxayri ildizi, fitosterin