Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi dori turlari texnologiyasini rivojlantirish istiqbollari

Zamonaviy antioksidantlar yodamida dori turlarini turg‘unlashtiri muammolari. Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalar xam qator farmatsevtik preparatlarning parchalanishiga sabab bo‘ladi. Dori turlarini oksidlanishi kislorod ta’sirida ketadi. SHu jaraen belgilari: dorining rangi o‘zgarishi, opalessensiya xosil bo‘lishi.

Dorini oksidlanish jarayonida kislorod va erkin radikallar qatnashadi. Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalar mexanizmi murakkab va metallar kationlari Cu, Fe, Co, Niizlari, turli qo‘shimchalar, quyosh nurlari, xarorat, gamma nurlar, N⁺ yoki ON^- ionlari (muhitning рН ) ko‘rsatkichi kabi sensibillovchi omillar ta’sirida jadallashadi.

Mo‘tadil рН muhitni ta’minlab DM oksidlanishga chidamligini oshirish mumkin. Masalan, trimekain uchun pH 5-7,0, adrenalin g/x- 3,0-4,0,aminazin 2,5% in’ek. eritmasi uchun- 3,5-5,0.

Harorat tasiri. Ko‘pincha kimyoviy reaksiyalar tezligi, xaroratni 10^oS oshganda, 2-3 marta tezlashadi (Vant – Goff qoidasiga muvofiq).

Kislorod autooksidlanish jarayonlarini boshlanishiga sababchi.- sh.u. undan xoli etish kerak dori moddani: vakuum, inert gazlar bilan to‘yintirish va boshq.

Nurlar ta’siri ( ayniqsa qisqa to‘lkinli nurlanish) autooksidlanish jarayonlarni jadallashtiradi ( zashita -upakovka i usloviya xraneniya)

Dorilarni oksidlanishi terapevtik ta’sirini yo‘qolishiga, ayrim xolatlarda esa zaxarli moddalar xosil bo‘lishi mumkin. Masalan: adrenalinning oksidlanishi natijasida adenoxrom xosil bo‘ladi, u esa odamning markaziy asab sistemalariga ta’sir ko‘rsatadi (gallyusinatsiya). Rezorsinning oksidlanish xosilalari, xloroformning oksidlanishi – toksik moddalar (xlor, kaliy xlor, fosgen).