Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Tana  harorati  va  atrof  muhitning  ta’siri. 
Tana  va  tashqi  muhit  harorati  organizmda 
yuz beradigan fiziologik va biokimyoviy jarayonlarga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi.  
Haroratning  va  havo  namligining  ko‘tarilishi  natijasida  organizm  haroratining  tashqi 
muhitga  chiqishi  qiyinlashadi  va  issiqlikni  boshqarish  natijasidagina  chiqarilishi  kuzatiladi. 
Buning natijasida organizm me’yoridan ortiq isiydi. Bu esa o‘z navbatida MNS (markaziy nerv 
sistemasi)  keskin  qo‘zg‘alishiga  sabab  bo‘ladi.  Qon  almashish  jarayoni  buziladi,  modda 
almashinuvi  ortadi.  Natijada  terlash  holati  yuz  berib  organizm  suvsizlanishi  holati  kuzatiladi. 
Qon  quyuqlashadi,  elektrolit  balans  buziladi.  Buning  hammasi  o‘z  navbatida  dori  moddasining 
so‘rilish, tarqalishi va metabolizmi jarayonlariga va biosamaradorligiga ta’sir etadi. 
Tana  harorati  ko‘tarilganda  dorivor  moddalarning  so‘rilishi,  metabolizmi  va 
tranportirovkasi  tezroq  amalga  oshadi,  sovuganda  esa  bu  jarayonlarning  borishi  sekinlashadi. 
Organizmning  titrashi  hisobiga  organlar  funksiyasi  va  sistemalar  o‘zgaradi.  Nafas  olish 
mexanizmi o‘zgaradi, natijada qonda kislorod yetishmovchiligi holati kuzatiladi. 

---

33 
 
Harorat  kabi  omilning  dorilar  farmakokinetikasiga  ta’sirida  albatta  dori  preparati 
kasalga berilganda bemorning tana haroratida o‘zgarish bo‘lishini hisobga olish zarur.   
10 - Ma’ruza