Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

konsentratsiyasi
  o‘zgaradi,  ya’ni 
biosamaradorligi  pasayadi
  va  o‘z 
navbatida 
terapevtik faolligi
 o‘zgaradi. Klinik nuqtai nazardan dori vositalarining so‘rilish tezligi 
va to‘laligi doimo e’tiborda bo‘lishi kerak. So‘rilish tezligini o‘zgarishi asosan dori preparatining 
maksimal  ta’siri  tez  bo‘lishi  lozimligida  kerak  bo‘ladi.  Surunkali  kasalliklarni  davolashda 
absorbsiya  tezligi  alohida  o‘ringa  ega  emas.  Dori  vositalarining 
to‘la  so‘rilishi
  doim  katta 
ahamiyatga  ega  bo‘ladi.  Ya’ni  u  preparat  dozasi  va  uning  qondagi  konsentratsiyasi  orasidagi 
nisbatga ta’sir ko‘rsatadi.
  
Agar  dori  vositasi  quyidagi  omillarning  biriga  ta’sir  ko‘rsatsa,  uning  so‘rilishi  oshqozon 
ichak traktida boshqa preparatlar ta’sirida o‘zgaradi:     
-OIT  yorug‘ligida  bir-biri  bilan  kimyoviy  reaksiyaga  kirishadi;-Ichak  va  oshqozon  suyuqligi 
kislotalik muhitini o‘zgartiradi; 
-Oshqozon orqali o‘tish tezligiga ta’sir ko‘rsatadi; 
-Ovqat hazm qilish traktining normal florasini o‘zgartiradi; 
-O‘t suyuqligining ajralib chiqishiga ta’sir ko‘rsatadi; 
-Jigarning va oshqozon ichak traktining shilliq qavatini qon bilan ta’minlashni o‘zgartiradi; 
-Adsorbsiyalanish xususiyatiga ega bo‘ladi.  
Suvli va spirtli dori shakllari osonroq o‘zaro ta’sirga uchraydi, chunki ular kam miqdorda 
oshqozon  suyuqligi  ta’siriga  uchraydilar.  Dori  shakli  yirik  kristallar  holida  qo‘llanilganda 
so‘rilish  jarayoni  keskin  susayadi,  shu  bilan  birga  dori  vositalarining  o‘zaro  ta’siri  ham 
cheklanadi.  Dori  preparatlari  o‘zaro  ta’sirga  uchraganda  dori  vositasini  ta’sirini  butunlay 
yo‘qotishi yoki uning so‘rilishini stimullashi mumkin. 
Ko‘p hollarda dori vositasi bir-biri bilan bog‘lanib qolganida yoki erimaydigan holga kelib 
qolsa so‘rilishi yomonlashadi. Ba’zi hollarda dori vositalari ichak florasini o‘zgartirib yuborishi 
mumkin.  Masalan,  mikrobga  qarshi  dori  vositalari  ichak  mikroorganizmlari  ta’sirida 
sintezlanadigan  K  vitaminini  sintezini  susaytirib  yuborishi  mumkin.  Ba’zan  dori  vositalarining 
o‘zaro ta’siridan tibbiyotda foydalaniladi. Masalan, xirurgiya va anesteziologiyada anesteziyani 
ta’sirini  uzaytirish  maqsadida  foydalaniladi.  Masalan,  qon  tomirini  siquvchi  dori  vositalari 
(adrenalin, noradrenalin) mahalliy ta’sir etuvchi anestetiklarni so‘rilishini sekinlashtiradi.