Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Oziq  –  ovqatlarning  ta’siri  (parhezlar). 
Ko‘p  holatlarda  dorilarni  tavsiya  etilganda, 
lozim bo‘lgan parhez ham belgilanishi kerak, aks holda ovqat komponentlari dori preparatining 
biologik samaradorligini o‘zgartirib, nojo‘ya ta’sir chaqirishi mumkin. 
Kasallik  davomida  noto‘g‘ri  ovqatlanish  butun  davolash  jarayoniga  ta’sir  yetib,  ayrim 
a’zolarning  kasallanishiga  olib  kelishi  va  retsedivlarni  chaqirishi  mumkin.  Masalan:  ovqatda 
natriy  xloridning  me’yorini  ko‘pligi  arterial  bosimni  oshishiga,  hayvon  yog‘larini  ko‘pligi  esa 
atereskleroz rivojlanishiga va ovqat hazm qilish a’zolarining kasallanishiga olib keladi.  
Ratsional  bo‘lmagan  parhezlar  preparatlarni  faolligini  yo‘qotishi  mumkmin,  qiyin 
o‘zlashtiriluvchi  komplekslar  hosil  bo‘lishga  olib  kelishi  mumkin.  Masalan,  kalsiy  ionlarini 
(tvorog,  kefir,  sut)  tetratsiklinlar  bilan  birlashish  holatlari.  Shu  bilan  bir  qatorda  meva  va 
sabzavotlarni  qabul  qilish  ichak  faoliyatini  boshqarishi  mumkin,  immun  sistemasiga  ta’sir 
ko‘rsatuvchi  makro-  va  mikroelementlarni,  fitonsidlarni,  efir  moylari  va  aromatik  moddalar 
tanqisligini to‘ldirishi va ovqat hazm qilish bezlarini sekretsiyasini boshqarishi mumkin. 
Organizmda  kaliy  kamchiligini  bargak,  mayiz,  qizil  lavlagi,  olma,  qovoq,  quritilgan 

---

32 
 
mevalarni iste’mol qilish bilan to‘ldirish mumkin. 
Anemiyaga  qarshi  dori  vositalarining  samarasini  oshirish  uchun  temir  moddasiga  boy 
bo‘lgan  mevalarni  (qulupnay,  o‘rik,  olma,  qizil  lavlagi,  anor)  askarbin  kislotasi  bilan  birga 
iste’mol  qilish  maqsadga  muvofiqdir.  Buyrak  va  peshob  haydovchi  yo‘llarni  yalig‘lanishini 
davolaganda tarvuz iste’mol qilish tavsiya etiladi. 
 Kam  kalloriyalik sabzavotlarni (karam,  sabzi,  sholg‘om, bodring, pomidor, baqlajon va 
boshqalar)  iste’mol  qilinganda  ratsion  kalloriyasi  kamayadi  va  natijada  xolesterolning 
so‘rilishiga to‘sqinlik qiladi uning organizmdan chiqishi jadallashadi. 
Demak,  davolash  jarayonida  parhezni  to‘g‘ri  tanlash  dori  vositasini  biologik 
samaradorligini  keskin  oshirishga,  ularni  dozasini  kamaytirib,  kerakli  samaradorligini  saqlagan 
holda, nojo‘ya ta’sirini yo‘qotishga olib keladi.