Toshkent farmasevtika instituti "tasdiqlayman"

[Co(CN)
6
]
4-
 ,  [Fe(CN)
6
]
4-
, [Fe(CN)
6
]
3-
 
[Zn(CN)
4
]
2-
, [Cd(CN)
4
]
2-
 , [Hg(CN)
4
]
2-
 ,  [Ag(CN)
2
]
-
 
Masalan: misni ionli kompl
еksini hosil bo’lishi quyidagicha boradi: 
CuSO
4
 + 2KCN ---> Cu(CN)
2
 + K
2
SO
4
 

---

                                                                                     
2Cu(CN)
2
  ---> 2CuCN + (CN)
2
 
CuCN + 3KCN ---> K
3
[Cu(CN)
4
]] 
Ftoridlar, fosfatlar 
Fe
+3
 ni, tiosulfatlar 
Ag
+1
, Pb
+2
 , Fe
+3
, Cu
+
2
  ni niqoblashda qo’llaniladi. 
[Ag
2
(S
2
O
3
)]
4-
, [Pb(S
2 
O
3
)
 3
]
4-
 , [Fe(S
2
O
3
)
 2
]
-
 
CuSO
4
 + Na
2
S
2
O
3
  ---> CuS
2
O
3
 + Na
2
SO
4
 
4CuS
2
O
3
 --->2Cu
2
S
2
O
3
+ S
4
O
6
-2
 
Cu
2
S
2
O
3
+ Na
2
S
2
O
3
 ---> Na
2
 [Cu
2
 (S
2
O
3
)
 2
] 
Gidroksilamin bir ion bilan kompl
еks hosil qilsa, ikkinchisi bilan oksidlanish va qaytarilish 
r
еaktsiyasida qatnashadi. 
Ionni tabiatiga qarab gidroksilamin ham oksidlovchi ham qaytaruvchi bo’lishi mumkin. 
Masalan,  
Fe
+3
 ni qaytarishi va  
AsO
2
-
 ,  SbO
2
-
  ni oksidlashi mumkin. 
Tiomoch
еvina vismut, tеmir, surma (Sb
+3
), kadmiy, simob, kumush, qo’rg’oshinni; glits
еrin, 
vismut, kadmiy ionlarini niqoblashda ishlatiladi. 
Halal beruvchi ionlarni niqoblashda qo‘llaniladigan reaktivlar 
Zaharli metall kationlarini kasrli usulda tahlil qilishda halal beruvchi ionlarni niqoblash uchun 
sianidlar, ftoridlar, fosfatlar, tiosulfatlar, tiomochevina va boshqa reaktivlar qo‘llaniladi. 
1.  Sianidlar.
  Sianidlarni qo‘llash ularni halal beruvchi Cu
+2
, Co
+2
, Fe
+2
, Fe
+3
, Ni
+2
, Zn
+2
, Cd
+2
, 
Hg
+2
, Ag
+1
 ionlari bilan turli komplekslar hosil qilishiga asoslangan:  
[So(CN)
6
]
4-
, (Fe(CN)
6
]
4-
, [Fe(SN)
6
]
3-
, [Ni(CN)
4
]
2-
, [Zn(SN)
4
]
2-
, [Sd(SN)
4
]
2-
, [Hg(CN)
4
]
2-
, 
[Ag(CN)
2
]
-
. 
Misning  sianidlar bilan kompleks hosil qilishi ikki bosqichda boradi. Dastlab mis (II)ionlari 
qaytariladi, so‘ngra kompleks ion hosil bo‘ladi: 
CuSO
4
 
+ 2KCN → Сu(CN)
2
 + K
2
SO
4
 
2Сu(CN)
2
 
→  2CuCN + (CN)
2
; 
CuCN + 2KCN → K
3
[Сu(CN)
4
] 
Ionlarni niqoblashda sianidlarni keng qo‘llanilishi, kerak bo‘lganda ularning komplekslaridan oson 
ozod qilish bilan tushuntiriladi. 
Ta’kidlash joizki, ionlarni niqoblash uchun sianidlarni qo‘llashda ayrim cheklanishlar mavjud. 
Sianidlar zaharli birikmalar hisoblanadilar. Ularni nordon eritmalarga qo‘shib bo‘lmaydi, chunki 
kislotalar ishtirokida sianidlar parchalanib uchuvchan va zaharli vodorod sianidini hosil qiladilar. SHu 
sababli sianidlar bilan tajribalar, albatta, so‘ruvchi javon ostida bajariladi.