|
Телефон мулоқотлари
Телефон мулоқотлари — тезкор иш муомаласининг муҳим воситасидир, иш
вақтининг 4 дан 27 фоизигача бўлган қисми уларга сарфланади.
Телефон мулоқотининг оқилона тузулмаси 4 та мажбурий элементдан
таркиб топади:
ўзаро тақдимот;
суҳбатдошга ишнинг моҳиятини тушунтириш;
вазиятни муҳокама қилиш;
якуний сўз.
Телефон мулоқотларини самаралиолиб бориш учун телефон
этикетининг айрим қоидаларига риоя этиш зарур:
1) гўшакни энг яхшиси биринчи қўнғироқдан кейин, аммо тўрттинчи
кўнғироқдан кечитирмасдан олган маъқул;
2) агар айнан ҳозир гаплашиш имконингиз бўлмаса, телефонни ўчириб
қўйинг ѐки кўрсатилган вақтдан кейин қўнғироқлар қилишларини сўранг,
аммо гўшакни дарҳол қўйиб қўйиш учун олманг;
3) суҳбатни тамомламай гўшакни қўйиб қўйманг;
4) насихатгўй ва ғазабланган оҳангда сўзлашманг;
5) телефон орқали учрашув ҳақида келишаѐтганингизда, учрашишга
сабаб бўлаѐтган барча масалаларни телефонда ҳал қилишга уринманг;
116
6) биринчи бўлиб гўшакни қўнғироқ қилган одам қўйиши керак. Агар
алоқа узилиб қолса, ўша одам қайтадан ўзи қўнғироқ қилиши лозим.
Телефон этикети қоидаларига мувофиқ эркак киши гўшакни, аѐл киши
қўйганидан сўнг қўйиши керак. Ёши ва лавозими бўйича кичкиналар
суҳбатни, ѐши катталарга нисбатан олдинроқ тугатишлари лозим.
Коммуникацион тармоқлар ва услублар
Фармацевтика ташкилотларининг бошқарувида коммуникацияларнинг
асосий ўзига хос ҳилма-ҳиллигини ажратиб кўрсатиш мумкин:
ўргатувчи,
унинг асосий мақсади ахборотнинг (маъруза, чиқиш сўзи,
бахсдаги иштирок, олинган маълумотлар таҳлилининг) мазмунини
узатишдан иборат, асосанбу вербал коммуникация муаммоларидир;
экспрессив,
ҳиссиѐтлар, баҳолар, қарашларнинг узатилиши билан
тавсифланади, одатда, новербал усуллар: хатти-харакатлар, имо-ишора, кўз
қарашлари,
овоз
оҳанги,
ўзини
тутиши
ва
бошқалар
билан
амалгаоширилади;
ишонтирувчи,
суҳбатдошга таъсир этиш зарур бўлганда фойдаланилади,
бунда вербал ва новербал коммуникация элементларидан кенг
фойдаланилади. Бироқ улардан қўшиб фойдаланилганда, улар орасидаги
англаб бўлмайдиган зиддиятларни четлаб ўтиш лозим.
Шуни назарда тутиш керакки, кундалик ҳаѐтимизда коммуникациялар-
нинг ажратиб кўрсатилган турлари қатъий ифодаланган чегаралар
бўлмайди. Кенгашда сўзга чиққанда, одам одатда муҳокама этилаѐтган
нарсага нисбатан ўзининг ҳиссиѐтларини ҳам билдиради. Австралиялик
олим У. Пизнинг таъкидлашича, сўз орқали ахборотнинг 7 фоизи узатилади,
имо-ишора, хатти-ҳаракатлар ва одамнинг туриш ҳолати билан эса
ахборотнинг 55 фоизи узатилади. Шунинг учун нима айтилаѐтгани эмас,
балки унинг қандай айтиилаѐтгани ҳам аҳамиятга эга бўлади. «Сўзлашув
орқали мулоқот қилинаѐтганда, — деб қайтарар эди режиссер К. Станислав-
ский, — фақат қулоқ учун гапирилмайди, балки кўз учун ҳам гапирилади,
чункихатти-ҳаракатлар, ҳудди чақмоқ момақалдироқдан олдин келганидек,
сўздан олдин келади». Бироқ имо-ишора ва хатти-ҳаракатларни, айниқса
бошқа маданият ва анъаналар вакиллари билан мулоқотда бўлганда
суистеъмол қилиш керак эмас.
Шахслараро коммуникация шу жараѐн иштирокчиларини ахборот
оқимлари орқали коммуникация тармоғига улайди. Ташкилотларда ахборот
оқимларининг каналлари қуйидагича бўлиши мумкин:
бир томонлама, бунда ахборот битта йўналиш бўйича ҳаракатланади;
икки томонлама — «қайтар алоқа» билан;
117
кўп томонлама, бунда ахборот кўп йўналишлар бўйича «қайтар алоқа»
билан ҳаракатланади.
Раҳбар ҳам ташкилот ичидаги, ҳам ташкилотдан ташқаридаги турли
ҳил одамларни ахборот оқимлари билан бирлаштириши керак. У томонидан
яратилаѐтган тармоқ вертикал, горизонтал ва диагонал алоқалардан таркиб
топади. Вертикал алоқалар раҳбардан қўл остидаги ходимлар йўналишида
изланади, горизонтал алоқалар— поғонаси тенг ходимлар (ўринбосарлар,
бўлинмаларнинг менеджерлари, қўл остидаги ходимлар) ўртасида; диагонал
алоқалар— бошқа раҳбарлар ѐки бошқа қўл остидаги ходимлар билан
амалга оширилади. Ушбу алоқалар тармоғи ташкилотнинг амалдаги
тузулмасини яратади. Расмий ташкилий тузулманинг вазифаси —
коммуникацион оқимларгатўғри йўналиш беришдан иборат.
Do'stlaringiz bilan baham: |
