Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

hon xo‘jaIigi -  bu xalqaro mehnat taqsimoti asosida savdo, ishlab 

chiqarish,  moliyaviy,  ilmiy-texnikaviy  va  boshqa  shakldagi  iqti­

sodiy  hamkorlik  va  aloqalari  kuchaygan,  o‘zaro  manfaatdorlik 

maqsadida  birlashgan  turli  mamlakatlar  xo‘jalik!arining  umu- 

miy tizimidir.

Jahon xo‘jaligi subyektlari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:

-   o ‘zichiga milliy iqtisodiyotmajmuasinioluvchi turli mamlakatlar;

-   transmilliy korporatsiyalar;

-   xalqaro tashkilot va institutlar;

-   milliy  iqtisodiyot  chegarasidan  chiqqan,  barcha  sohalar, 

xo‘jaliklar va firmalar.

Jahon  bozorining  o‘ziga  xos  xususiyati  bo‘lib jahon  narxlari  va 

xalqaro  raqobat  tizimining  amal  qilishi  hisoblanadi.  Aynan  xalqaro 

raqobatning  mavjudligi  turli  darajadagi  milliy  qiymatlami  yago- 

na  baynalminal  qiymatga  keltiradi.  Jahon  narxi  jahon  bozoriga 

ne’matlarning  asosiy  hajmini  yetkazib  beruvchi  mamlakatlardagi 

shart-sharoitlar orqali aniqlanadi. Mamlakatlar o‘rtasida sotish bozor- 

larini egallash uchun keskin raqobat kurashi olib boriladi.

Jahon xo‘jaligida har bir o'zgarishlar (jahon bozoridagi narxlar ha- 

rakati  va  alohida  mamlakatning  eksport  imkoniyatidan  tortib  dunyo 

iqtisodiyotidagi  tarkibiy  siljishlar  va  xalqaro  monopoliyalar  faoli- 

yatigacha)  dunyodagi  barcha mamlakatlar manfaatini  o ‘ziga tortadi. 

Mamlakatning  savdo,  ishlab  chiqarish,  valyuta-moliya  sohalaridagi 

jahon  tamoyillariga  bog‘liqlik  obyektiv  reallik  hisoblanadi.  Hozirgi

192