Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Экономика: Учебник / 3-е изд., перераб. и доп. Под ред. д-ра экон. 

наук, проф. А. С. Булатова. -  М.: Экономистъ, 2005, с.691.

687

---

davrda har qanday mamlakatni uning iqtisodiyoti qanday rivojlangan 

bo‘lishidan  qat’iy  nazar, jahon  xo‘jaligi  aloqalariga jalb  qilmasdan 

to ‘laqonli  iqtisodiy  rivojlanishini  ta’minlash  mumkin  emas.  Shu 

sababli  birinchi  Prezidentimiz  I.  Karimov  «Mamlakatning  jahon 

xo‘jalik  aloqalarida,  xalqaro  mehnat  taqsimotida  keng  miqyosda 

ishtirok yetishi ochiq turdagi iqtisodiy otni barpo etishning asosidir»193 

deb ta’kidlaydi.

Shuni  amalga  oshirish  maqsadida  “davlat  mustaqilligi  va  suve- 

renitetini  mustahkamlash,  mamlakatning  xalqaro  munosabatlaming 

teng huquqli  subyekti  sifatidagi  o‘mi  va rolini  oshirish,  rivojlangan 

demokratik  davlatlar  qatoriga  kirish,  0 ‘zbekistonning  yon-atrofida 

xavfsizlik, barqarorlik va ahil qo‘shnichilik muhitini shakllantirish”194 

strategik vazifa sifatida qo‘yildi.

Dunyo bir-biridan maqsadlari,  amal  qilish mexanizmi bilan  farq- 

lanuvchi  turli  xil  ijtimoiy-iqtisodiy  tuzumlar,  xalqaro  guruhlarga 

bo‘lingan. Jahon hamjamiyati mamlakatlarini turkumlash har xil me- 

zonlar asosida amalga oshiriladi.

Turli mamlakatlaming iqtisodiy rivojlanish ko‘rsatkichlarining 

turli-tumanligi ular taraqqiyot darajasini qandaydir bitta nuqtai-nazar- 

dan  baholash  imkonini  bermaydi.  Shunga  ko‘ra,  mazkur  maqsadda 

bir necha asosiy ko‘rsatkich va mezonlardan foydalaniladi:

-  mutlaq va nisbiy YalM;

-  milliy daromad va uning aholi jon boshiga to‘g‘ri keluvchi miqdori;

-  milliy iqtisodiyotning tarmoq tuzilmasi;

-  mamlakat eksporti va importi tarkibiy tuzilmasi;

-  aholining turmush darajasi, sifati va boshqalar.

Mamlakatning  jahon  xo‘jaligidagi  o‘mini  aniqlashda  bir  necha

yondashuvlar mavjud.  Ulardan  eng  oddiylari -  mamlakatlami  aholi