Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Psixologik  nazariya.  Iqtisodiyotning  siklli  rivojlanishini  tushun- 

tirishda  iqtisodiy nazariyalar bilan bir qatorda psixologik nazariyalar 

ham keng o ‘rin olib bormoqda.

Psixologik  nazariya  tarafdorlariga  J.  M.  Keyns,  U.  Mitchell, 

F. Xayek va boshqalami kiritish mumkin. Ulaming fikricha, insonda- 

gi  optimizm  va  pessimizm  faoliyat  aktivligiga  obyektiv  iqtisodiy 

omillar:  foiz m e’yori, pul oqimi,  foyda va boshqalar ta’sir ko‘rsatib, 

buning natijasida ishlab chiqarishning qisqarishi yoki kengayishi ro‘y 

beradi.

Kreditning kengayishi, talab va ishlab chiqarishning o‘sishi odam- 

laming  kayfiyatini  ko‘taradi  va  aksincha.  Bundan  tashqari  kishi­

lar  borgan  sari  likvidligi  yuqori  bo‘lgan  pul jam g‘arishga  moyilligi 

ortib borishi va o ‘z navbatida iqtisodiy rivojlanishga ta’sir yyetishini 

ko‘rsatishadi.

Hozirgi  zamon  iqtisodiy  fanida  iqtisodiy  siklning  1380  dan  ortiq 

turlari  mavjudligi  ta’kidlanadi136.  Quyidagi  19.1-jadvalda  ulaming 

ko‘pchilik iqtisodchilar tomonidan tan olingan eng asosiy turlari ifo- 

dalangan.

136