Toshkent davlat yuridik universiteti xalqaro tashkilotlar huquqi

BMT 
ixtisoslashtirilgan 
muassasalarining 
o'ziga 
xos 
xususiyatlari, yuridik maqomi ularning Birlashgan Millatlar
Tashkiloti bilan hamkorligini o'rganishni talab etadi. Mazkur 
masala BMT Ustavi tegishli moddalarida tartibga solingan. 
Unga binoan Bosh Assambleya hamda Iqtisodiy va ijtimoiy 
Kengash ixtisoslashtirilgan tashkilotlarga nisbatan bir qator huquqlarga 
egadir. Bu huquqlarning eng muhimlari:
64
Фархутдинов И.З. Международное инвестиционное право и процесс. Учебник. – М.: "Проспект", 2010. 
С.102. 

---

118 
1) BMTning ixtisoslashtirilgan muassasalar siyosati va faoliyatini 
muvofiqlashtirish bo’yicha tavsiyalar berish huquqi (52-modda);
2) Bosh Assambleyaning Ixtisoslashtirilgan muassasalar bilan har 
qanday moliyaviy va byudjet bitimlarini qarab chiqish, tasdiqlash, va 
“Ixtisoslashtirilgan muassasalar ma'muriy byudjyotlarini manfaatdor 
tashkilotlarga tavsiyalar berish maqsadlarini ko'zlab, tekshirib chiqish” 
huquqi (17-modda, 3-bandi);
3) Iqtisodiy va Ijtimoiy Kengashning “ixtisoslashtirilgan 
tashkilotlar faoliyatini ular bilan maslahatlar o'tkazish yo'li bilan 
muvofiqlashtirish va bunday muassasalarga tav¬siyalar hamda Bosh 
Assambleya va tashkilotlar a'zolari tavsiyalari orqali muvofiqlashtirish” 
huquqi 
(63-modda, 
2-bandi), 
“ixtisoslashtirilgan tashkilotlardan 
muntazam hisobotlar olish uchun zarur choralar qo'llash” (64-modda, 1-
bandi) va “Ixtisoslashtirilgan tashkilotlarda masalalarni muhokama 
qilish” chog'ida o'z vakillariga ega bo'lish (70-modda) dir. 
BMTning bu tashkilotlari, ayniqsa, Iqtisodiy va Ijtimoiy Kengash 
amalga oshirayotgan bevosita aloqalarga qaramasdan ixtisoslashtirilgan 
tashkilotlar o'ziga xos mustaqil xalqaro tashkilotlardir. BMTning 
ixtisoslashtirilgan tashkilotlariga a'zo bo'lish uchun BMTga a'zo bo'lish 
majburiy emas. 
BMT ixtisoslashtirilgan tashkilotlari faoliyati quyidagi shakllarda 
rivojlanadi:
- maxsus sohalarda davlatlarning munosabatlarini tartibga solish 
uchun bir xil normalar va qoidalarni yaratish maqsadida maxsus 
masalalar bo’yicha xalqaro Konvensiya va ish tartiblarini (aloqa, 
sog'liqnisaqlash, madaniyat, meteriologiya va shunga o'xshashlar) ishlab 
chiqish;
- bu sohalarda davlatlarning faoliyatini markazlashtirish;
- rivojlanayotgan yosh mamlakatlarga texnik yordam ko'rsatish;
- axborotlar aYilrboshlash va boshqalar.