Toshkent davlat yuridik universiteti

Statistika! 
O‘zbekiston 
Respublikasining 
ma’muriy 
chegarasidagi yer maydoni 44896,9 ming gektarni tashkil 
qilib  mamlakatimiz  bo‘yicha  korxona,  muassasa,  tashkilotlar  va 
fuqarolar  foydalanishidagi  jami  yerlar  44410,3  ming  gektarni  tashkil 
etadi.  Respublika  bo‘yicha  sug‘oriladigan  yerlar  4314,0  ming  gektarni 
yoki  umumiy  umumiy  maydonning  9,7  foizini  tashkil  qiladi. 
Mamlakatimizda  qishloq  xo‘jaligi  korxonalari  va  tashkilotlarining  soni 
fermer  xo’jaliklari  bilan  birgalikda  olganda  80134  ta  bo‘lib,  ularga 
biriktirilib  byerilgan  yerlarning  umumiy  maydoni  20469,1  ming 
gektarni, shu jumladan qishloq xo‘jalik yer turlari maydoni esa 15611,5 
ming  gektarni,  shundan  3715,3  ming  gektari  sug‘oriladigan  yerlarni 

---

160 
 
 
Aholi sonini tez o‘sib borayotganligini hisobga olganda, bu hol esa 
o‘z  navbatida  aholi  yashaydigan  punktlarning  kengayishi,  ko‘payishiga 
sabab  bo‘ladi  va  oxir  oqibatda  qishloq  xo‘jaligida  band  bo‘lgan 
yerlarning  shaharlarni  rivojlantirishga,  uy-joy  qurilishiga,  yangi 
korxonalar, muhandislik hamda transport kommunikatsiyalari
 
tarmog‘ini 
barpo etishga ajratib  berish jarayonlarining jadallik bilan borishiga olib 
keladi.  
Hozirgi  kunda  O‘zbekistonda  aholi punktlarining  yerlari  221  ming 
gektarni yoki umumiy yer fondining taxminan 0,49 foizini tashkil etadi. 
Hammasi  bo‘lib  respublikamizda  119  shahar,  121  shaharcha  hamda 
1467 ta qishloq aholi punktlari mavjud.  
Aholi  punkti  yerlari  va  ularning  alohida  turi  sifatida  shahar 
yerlarining hozirgi paytdagi huquqiy maqomi tubdan o‘zgarib ketmoqda. 
Bu  yerlarga  nisbatan  hozirgi  davrda  ular  atrofida  vujudga  kelayotgan 
huquqiy  munosabatlar  yer,  fuqarolik,  agrar,  shaharsozlik  va  boshqa 
qonun  hujjatlari  bilan  ham  tartibga  solinadi.  Ushbu  holat  o‘z  navbatida 
huquqiy  tartibga  solish  masalalarida  ko‘plab  yangi  muammolar  va 
vazifalarni  keltirib  chiqaradi.  yerga  nisbatan  fuqarolik-huquqiy 
munosabatlar  asosan  shahar  yerlari  negizida  rivojlanayotganligini 
hisobga  olib,  O‘zbekistonda  yerga  bozor  munosabatlarini  tatbiq  etish 
qonuniyatlarini  o‘rganish  va  tahlil  etish,  shunga  ko‘ra  tegishli  qonun 
hujjatlarini 
hamda 
nazariy 
qoidalarni 
takomillashtirish 
zarur. 
Qolavyersa,  O‘zbekistondagi  mavjud  demografik  vaziyat  ham  shahar 
yerlari  ahamiyati  tobora  ortib  borayotganligi  va  shunga  ko‘ra  bu 
yerlarning  huquqiy  maqomini  doimiy  ravishda  takomillashtirib  turish 
ehtiyojini keltirib chiqaradi.  
Mamlakatimizda shahar yerlaridan foydalanishning alohida huquqiy 
holati  o‘rnatilgan.  Shahar  yerlaridan  foydalanish  asosan  qat’iy 
belgilangan  reja  asosida  qurilish  masalalarini  hal  qilishga  qaratilgan 
bo‘ladi. Demak, shahar yerlari shahar qurilish inshootlarini joylashtirish 
uchun fundament, asos, o‘rin, makon vazifasini bajaradi.