Тошкент давлат юридик университети

Buyuk 
Britaniya
Konstitutsiyasi 
esa, 
yagona 
hujjatda 
mustahkamlanmagan. Uning yozilgan va yozilmagan qismlari o‘ziga xos 
turli manbalarga ega ekanligi bilan tavsiflanadi. Konstitutsiyaning 
yozilgan qismi o‘zida konstitutsiyaviy hujjatlarni, 45 ta pretsedent va statut 
huquqini qamrab oladi. Konstitutsiyaviy normalar hattoki qonun kuchiga 
ega bo‘lmagan hujjatlarda ham o‘z aksini topishi mumkin. 
Konstitutsiyaning yozilmagan qismiga huquqiy mustahkamlanmagan 
bo‘lsada, qoida tariqasida davlat hayotidagi muhim masalalarni tartibga 
soluvchi konstitutsiyaviy kelishuvlar mansubdir. Ushbu kelishuvlar yoki 
umumiy huquq tizimi Buyuk Britaniyada Konstitutsiyaviy huquq asosi 
sifatida baholanadi.
Odatlar amaliyotda shakllangan qoidalarni tasvirlaydi. Ular Vazirlar 
kengashi va hukumat shakllanishini, Shuningdek davlat hokimiyati 
organlarining o‘zaro munosabatlarini tartibga soladi. Britaniya 
Konstitutsiyasida ekologik qoidalar uning turli qismlarida o‘z aksini 
topgan. Ular asosan ekologik qonunchilik rivojlanish tarixini o‘rganishda 
ahamiyat kasb etadi.
126
Краснова И.О. Экологическое право США: сравнительно-правовое исследование: Дисс. … докт. юрид. наук. 
– М., 1997. – С. 57. 

---

351 
Garchand, 1982 yildagi 
Kanada
Konstitutsiyasi 25 ta hujjatlar 
majmuyidan iborat bo‘lsada, unda atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish va 
tabiiy resurslardan foydalanish sohasiga taalluqli biron-bir aniq ko‘rsatma 
mavjud emas. Angliya parlamenti tomonidan “Kanada to‘g‘risida”gi 
qonun qabul qilinishi va 1982 yil 17 aprelda e’lon qilinishi bilan Kanada 
o‘z Konstitutsiyasiga ega bo‘ldi. Kanada Konstitutsiyasida tozalikni 
saqlash yoki qulay atrof tabiiy muhitni ta’minlashga oid kafolatlar o‘z 
aksini topmagan, Shuningdek Kanadadagi ekologik holatga qaysi davlat 
muassasasi mas’ul ekanligi ham aniq belgilanmagan. Shu bilan bir qatorda 
yuqorida qayd etilgan qonunning ahamiyati shu bilan belgilanadiki, u 
mavjud konstitutsiyaviy tartibga ayrim o‘zgartirishlar kiritdi: federal 
hokimiyat 
va 
federatsiya 
subyektlari 
(provinsiyalar)ning 
tabiiy 
resurslardan foydalanish bo‘yicha vakolatlari taqsimlandi. Tabiiy 
resurslardan oqilona foydalanishga daxldor qoidalarga misol sifatida 
Kanada konstitutsiyaviy qonunchilik hujjatlaridagi “Tiklanmaydigan tabiiy 
resurslar va o‘rmon xo‘jaligi resurslaridan mahsulot ishlab chiqarishning 
birlamchi ahamiyati” to‘g‘risidagi 6-qo‘shimchani qayd etish mumkin. 
Unda ushbu tabiiy resurslardan foydalanish bo‘yicha kam chiqit 
texnologiyalarni qo‘llashning rag‘batlantirilishi hamda tabiiy resurslardan 
nooqilona foydalanish man etilishi kabi qoidalar o‘z aksini topgan. 1814 
yilda qabul qilingan 
Niderlandiya
Konstitutsiyasi bugungi kunga qadar 
zamon talablariga moslashtirish bo‘yicha qator o‘zgartishlarga duchor 
bo‘ldi. Chunonchi, unda davlat hokimiyat organlari mamlakatda ekotizim 
uchun qulay bo‘lgan shart-sharoit yaratish, atrof tabiiy muhit holatini 
yaxshilash va muhofaza qilishga mas’ul ekanligi mustahkamlangan (21-
modda).