Тошкент давлат юридик университети

Ma’lumot uchun! 
2000 yilda qabul qilingan Fransiya Ekologiya 
kodeksi hajman juda kattaligi bilan tavsiflanadi. Xususan, u L110-L713-
moddalarni (jami 975 ta modda) qamrab oladi. Kodeks umumiy 
(birinchi kitob) va maxsus (ikkinchi-oltinchi kitoblar) qismlardan iborat. 
Umumiy qism
o’z ichiga kodeks printsiplari, amal qilishi, ekologik 
javobgarlik masalalarini qamrab olgan. 
Maxsus qismida
har bir tabiiy 
resursga oid munosabatlar alohida boblarga ajratilgan holda tasniflab 
berilgan. 

---

356 
konsepsiyalarga qaraganda anchayin keng doiradagi munosabatlarni 
tartibga soladi. Kodeksdagi normalar majmuyi salmoqli bo‘lib, u eng 
muhim tusdagi prinsipial normalarni mustahkamlaydi hamda tugal 
xaraktyer kasb etmaydi. Ya’ni, uning matnida to‘g‘ridan-to‘g‘ri boshqa 
kodeks, qonun va dekretlarga havola qilish hollari uchraydi. Ta’kidlash 
o‘rinliki, Kodeksning ishlab chiqilishi inkorporatsiya yo‘li, ya’ni uning 
matniga ilgari qabul qilingan qonunlarni qo‘shish orqali amalga oshirilgan.
Masalan, chiqindilarni boqsharish sohasida 1975 yil 15 iyulda qabul qilingan
 
№ 75-633-sonli “Chiqindilarni yo‘q qilish va materiallarni qayta tiklash to‘g‘risida”gi 
qonun normalari hozirda Ekologiya kodeksining V-kitobi “Chiqindilar” deb 
nomlangan IV-bo‘limidan, aniqrog‘i uning “Chiqindilarni yo‘q qilish va materiallarni 
qayta tiklash”ga oid 1-bobidan o‘rin olgan.
Shvetsiyada Atrof muhit kodeksi
1999 yil 1 yanvardan kuchga 
kirgan. Kodeks bir qator ordonans (qaror)lar va ularga muvofiq chiqarilgan 
yo‘riqnomalar bilan birgalikda amal qiladi. Kodeksning cheklanganligi 
Shunda namoyon bo‘ladiki, u umumiy qoidaga ko‘ra, turli harakatlarning 
yo‘l qo’yiladigan doirasini belgilab bermaydi hamda turli manfaatlarni 
batafsil tartibga solmaydi. Ushbu hujjatning huquqiy tartibga solish doirasi 
ancha kengligi bilan tavsiflanadi. Unga atrof tabiiy muhitni muhofaza 
qilish bilan bir qatorda tabiiy resurslardan foydalanish bo‘yicha normalar 
ham qamrab olingan. Bundan tashqari, Kodeksga aholining sanitariya-
epidemiologik xotirjamligini ta’minlash bilan bog‘liq bo‘lgan qoidalar ham 
kiritilgan. Kodeks u qabul qilingunga qadar amalda bo‘lgan hamda u qabul 
qilinishi bilan o‘z kuchini yo‘qotgan 15 ta markaziy qonunni o‘zida 
mujassamlashtirdi. Shvetsiyaning Atrof muhit kodeksi atrof tabiiy muhitga 
ta’sir ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy munosabatlarning keng 
doirasini qamrab oladi. U faqatgina atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish 
bilan bog‘liq munosabatlarni qamrab olish bilan cheklanmagan, tabiatdan 
foydalanishning ko‘pgina masalalarini ham qamrab olgan.