Тошкент давлат юридик университети

 
 
korxonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolar 
tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va tabiatni 
muhofaza qilish chora-tadbirlarini amalga oshirganlari 
taqdirida ularga soliq solishda imtiyozlar berish 
tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va tabiat 
muhofazasini ta’minlash borasidagi chora-tadbirlarni 
ro
‘
yobga chiqarish uchun imtiyozli shartlarda qisqa 
muddatli va uzoq muddatli kreditlar (ssudalar) berish 
asosiy ishlab chiqarish fondlari uchun yuqori 
amortizatsiya normalari belgilash 
tabiatni 
muhofaza 
qilish 
jamg
‘
armalari 
mablag’larining bir qismini ifloslantiruvchi moddalar 
chiqarish va oqizishni kamaytirish chora-tadbirlarini 
ro’yobga 
chiqarish 
maqsadida 
korxonalar, 
muassasalar, tashkilotlar va ayrim shaxslarga foizli 
qarzlar sifatida shartnoma asosida berish 
Tabiatdan 
oqilona 
foyda- 
lanish, atrof 
tabiiy 
muhitni 
muhofaza 
qilishni 
rag’bat 
lantirish 
shakllari

---

132 
Ekologik sug‘urtaning bosh maqsadi 
– atrof tabiiy muhitni 
ifloslantirish natijasida yetkaziladigan zararni kompensatsiyalash hamda 
barcha taraflar manfaatlarini inobatga olgan holda ekologik xavfsizlikni 
qo‘shimcha kafolatlash. Ekologik sug‘urtaning asosiy muhim sharti 
shundaki, ham sug‘urtalovchi, ham sug‘urtalanuvchi atrof tabiiy muhitga 
ifloslantirish 
natijasida 
yetkaziladigan 
zararning 
oldini 
olishdan 
manfaatdor bo‘lishi lozim. Ularning har ikkalasida ham sug‘urta 
manfaatlari mavjud bo‘ladi: sug‘urtalovchida – bevosita yoki bilvosita 
yetkazilgan zararni qoplash; sug‘urtalanuvchida – daromadining bir 
qismini yo‘qotish (ya’ni ekologik xavf ehtimoli oshgan sari, sug‘urta 
to‘lovlarining miqdori ham oshib boradi).
Ekologik 
sug‘urtaning 
obyekti 
– 
fuqaroviy 
javobgarlik 
tavakkalchiligi bo‘lib, yuridik va jismoniy shaxslarning fuqarolik 
qonunchiligiga muvofiq aniq sug‘urta shartnomasi hududida sodir bo‘lgan 
atrof tabiiy muhit (yer, suv va havo) ifloslanishi natijasida yetkazilgan 
zararni qoplash bo‘yicha sug‘urtalovchiga mulkiy da’vo qo‘zg‘atishda 
ifodalanadi
17
.
Atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish iqtisodiy-huquqiy mexanizmi 
tizimida