Тошкент давлат юридик университети

“Chiqindilar to‘g‘risida”gi 
Qonunning 
21-moddasida
belgilanishicha, O‘zbekiston Respublikasi hududiga chiqindilarni, shu 
jumladan, chet elga mansub radioaktiv chiqindilarning har qanday 
turlarini saqlash va ko‘mib tashlash maqsadida olib kirish taqiqlanadi. 
Fuqarolarning hayoti va sog‘lig‘i, atrof tabiiy muhitning xavfsizligi 
ta’min etilishi sharti bilan chiqindilar faqat qayta ishlash va 
utillashtirish uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda olib 
kirilishiga yo‘l quyiladi. Chiqindilarni saqlash sanitariya normalari va 
qoidalariga, 
ekologik 
xavfsizlik 
talablariga 
muvofiq 
hamda 
chiqindilardan oqilona foydalanilishini yoki ularning boshqa shaxslarga 
Yodda tuting! 
91
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2002 yil, 4-5-son, 72-modda. 

---

301 
berilishini ta’minlovchi usullarda amalga oshiriladi.
Chiqindilar va xavfli ashyolar bilan muomala qilishni huquqiy 
tartibga solish va radiatsiyaviy xavfsizlikni ta’minlashda 
“Aholini va 
hududlarni 
tabiiy 
hamda 
texnogen 
xususiyatli 
favqulodda 
vaziyatlardan muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Qonuni ham
muhim rol 
o‘ynaydi.Qonunda radiatsiyaviy falokat paytida radiatsiyaviy xavfsizlikni 
ta’minlashga va aholini muhofaza qilishga, favqulodda vaziyatlardan aholi 
va hududni muhofaza qilishga, favqulodda vaziyatlardan aholi va hududni 
muhofaza qilish sohasida davlat ekspertizasini, nazoratini o‘tkazishga 
bo‘lgan talablar belgilab berilgan hamda favqulodda vaziyatlar yuz 
berganda davlat organlari va fuqarolarning huquq va burchlari 
mustahkamlangan.
“Aholini va hududlarni tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda 
vaziyatlardan himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonunni hayotga tatbiq etish 
uchun O‘zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan aholi va hududni 
tabiiy va texnogen xaraktyerdagi favqulodda vaziyatlardan himoya qilish 
va axborot almashuv tartibi tasdiqlangan
92
.
Shuningdek, Yer kodeksida ham atrof muhitni radiatsiya ta’siridan 
muhofaza qilish masalalari o‘z ifodasini topgan. Xususan, Yer kodeksining 
81-moddasiga binoan, radioaktiv ifloslangan yerlardan foydalanish 
cheklab quyiladi, ular qishloq xo‘jalik yo‘nalishida foydalanilayotgan 
yerlar toifasidan chiqariladi, konservatsiya qilish uchun zaxira yerlar 
toifasiga o‘tkaziladi. Bunday yerlarda qishloq xo‘jalik mahsulotlarini 
etishtirish va realizatsiya qilish taqiqlanadi
93
.
Radioaktiv va kimyoviy ifloslangan yerlardan foydalanish tartibi, 
muhofaza zonalarining belgilanishi, bunday yerlarda qurilgan uylar, ishlab 
chiqarish obyektlari, aholiga ijtimoiy va madaniy-maishiy xizmat 
ko‘rsatish obyektlarini saqlab qolish, bunday yerlarda meliorativ, ya’ni 
sug‘orish va madaniy-texnikaviy ishlarni amalga oshirish masalalari 
O‘zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan hal etiladi. O‘z faoliyati 
tufayli yerlarning radioaktiv sifati buzilib, asosiy maqsadli yo‘nalishda 
ulardan foydalanishning iloji qolmagan bo‘lsa O‘zbekiston Respublikasi 
Yer kodeksining 86-87-moddalariga ko‘ra, qishloq xo‘jalik va o‘rmon 
92
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1999 yil, 9-son, 221-modda. 
93
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning Axborotnomasi. 1998 yil, 5-6-son, 82-modda. 

---

302 
xo‘jaligi ishlab chiqarishi bo‘yicha yetkazilgan zararni to‘liq ravishda 
qoplaydilar, 
yerlarni 
radioaktivsizlantirish 
bo‘yicha 
xarajatlarni 
ko‘taradilar.
Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 81-
moddasiga ko‘ra, kimyoviy yoki radioaktiv moddalar bilan ifloslanish 
natijasida ekologiya va sanitariya-gigienaga oid belgilangan talablarga 
javob beradigan mahsulot olish ta’minlanmayotgan yer uchastkalari 
qishloq xo‘jaligi oborotidan chiqarilishi lozim va konservatsiya qilish 
uchun ularni zaxira yerlar jumlasiga o‘tkazish mumkin. Bunday yerlarda 
qishloq xo‘jaligi mahsuloti etishtirish va realizatsiya qilish taqiqlanadi
94
.