Тошкент давлат юридик университети

intizomiy, fuqarolik, ma’muriy va 
jinoiy huquqiy
javobgarliklar
 mavjud
.
Intizomiy-huquqiy javobgarlik – 
mehnat 
intizomini 
buzish 
oqibatida suv resurslaridan oqilona foydalanmagan taqdirda yoki suv 
to‘g‘risidagi qonun talablari buzilganda paydo bo‘lishi mumkin. Suv va 
suvdan foydalanish, uni muhofaza qilish talablarini buzganlik uchun 
O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi
45
ning 181-moddasiga asosan, 
xodimga mehnat intizomini buzganligi uchun ish beruvchi quyidagi 
intizomiy jazo choralarini qo‘llashga haqli:
1) hayfsan; 
2) o‘rtacha oylik ish haqining 30 foizidan ortiq bo‘lmagan miqdorda 
jarima;
Ichki mehnat tartibi qoidalarida xodimga o‘rtacha oylik ish haqining 
50%dan ortiq bo‘lmagan miqdorda jarima solish hollari ham nazarda 
tutilishi mumkin. Xodimning ish haqidan jarima ushlab qolish Mehnat 
43
O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. Rasmiy nashr.-Toshkent: Adolat, 2014. 
44
O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi Axborotnomasi. –1993. № 5. 221-modda. 
45
O’zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi. Rasmiy nashr.-Toshkent. Adolat. 2014. 

---

181 
kodeksining 164-moddasi talablariga rioya qilingan holda ish beruvchi 
tomonidan amalga oshriladi;
3) mehnat shartnomasini bekor qilish (Mehnat kodeksi 100-moddasi 
ikkinchi qismining 3–4-bandlari).Ushbu moddada nazarda tutilmagan 
intizomiy jazo choralarini qo‘llanishi taqiqlanadi.
Suv qonunchiligini buzganlik uchun belgilangan 
fuqarolik-huquqiy 
javobgarlik
huquqbuzar zimmasiga jabrlangan tomon ko‘rgan zararni 
natura shaklida (real qoplash) yoki pul shaklida qoplash majburiyatini 
yuklatilishidan iboratdir. Bunday zarar suvni muhofaza qilish bo‘yicha 
huquqiy talablarning buzilishi natijasida yetkaziladi.
1992-yil 9-dekabrda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining 
“Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Qonunining 49-moddasiga binoan 
atrof muhitga, odamlar salomatligiga va davlatga atrof muhit muhofazasini 
buzish oqibatida zarar yetkazgan yuridik va jismoniy shaxslar zararni 
qoplashlari shart.
Fuqaroviy-huquqiy javobgarlik
 
ko‘proq suv to‘g‘risidagi qonunlarni 
buzish yoki undan oqilona foydalanmaslik oqibatida keltirilgan yoki 
yetkazilgan zarar natijasida kelib chiqadi. Jumladan, “Suv va suvdan 
foydalanish to‘g‘risida”gi qonuning 114-moddasiga asosan, suvdan 
foydalanish huquqini boshqaga berish hamda davlatning suvga egalik 
huquqini oshkora yoki yashirin shaklda buzadigan boshqa xil bitimlar 
haqiqiy hisoblanmaydi. Mazkur qonuning 116-moddasiga binoan, 
o‘zboshimchalik bilan egallab olingan suv obyektlaridan noqonuniy 
foydalanish vaqtida qilingan xarajatlar qoplanmagan holda o‘z egasiga 
qaytarib beriladi. 
Shuningdek, “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi Qonunning 
117–118-moddalari “Suv to‘g‘risidagi qonunlarni buzish natijasida 
yetkazilgan zararlarni undirish” masalalariga bag‘ishlangan.Ushbu 
Qonunning 117-moddasiga asosan, korxonalar, tashkilotlar, muassasalar, 
dehqon xo‘jaliklari va fuqarolar suv to‘g‘risidagi qonunlarni buzish 
natijasida yetkazilgan zararlarni qonunlarda belgilangan miqdorda va 
tartibda qoplashlari shart.
Bundan tashqari, mazkur Qonunning 118-moddasida zarar yetkazgan 
mansabdor shaxslar va boshqa xodimlarning moddiy javobgarligiga ham 
alohida e’tibor berilgan. Jumladan, korxonalar, tashkilotlar va muassasalar 
zarar xarajatlarini to‘lashda aybdor bo‘lgan mansabdor shaxslar va boshqa 
xodimlar belgilangan tartibda moddiy javobgar bo‘ladilar.
Mazkur 
javobgarlikning 
xususiyati 
shundaki, 
O‘zbekiston 
Respublikasi Fuqarolik kodeksining 14-moddasi, 324–339-moddalari 

---

182 
talablaridan kelib chiqib,
46
suv to‘g‘risidagi qonun talablarini buzganlik 
oqibatida yetkazilgan zarar to‘lanadi, qoplanadi va qaytariladi.
Suv resurslarini muhofaza qilishning huquqiy chora-tadbirlari 
sifatida