Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

ikki 
yil
; 
b) uncha og‗ir bo‗lmagan jinoyat sodir etilgan kundan boshlab — 
to„rt yil
; 
d) og‗ir jinoyat sodir etilgan kundan boshlab — 
sakkiz yil
; 
e) o‗ta og‗ir jinoyat sodir etilgan kundan boshlab — 
o„n to„rt
yil o‗tib ketgan 
bo‗lsa, shaxs javobgarlikdan ozod qilinadi. 
Javobgarlikka tortish muddati jinoyat sodir etilgan kundan boshlab hukm 
qonuniy kuchga kirgan kungacha hisoblanadi. Shu o‗rinda muddatlarni hisoblashda 
jinoyatni sodir etilishi vaqtini aniqlab olish lozim. Jinoyat qonunida jinoyatni 
tamom bo‗lgan vaqt jinoyatning tarkibi obyektiv tomonining tuzilishiga (moddiy 
tarkib va formal tarkib) bog‗liq bo‗ladi.
Javobgarlikka tortish muddatlariga jinoyat sodir etilgan vaqtdan boshlab, 
dastlabki tergov muddati, jinoyat ishi prokurorda ayblov xulosasi tasdiqlanishi 
uchun bo‗lgan vaqt, jinoyat ishi sudda ko‗rib chiqilib hukm o‗qilgan vaqt, hukmga 
nisbatan apellasiya shikoyati keltirilib, shikoyat apellasiya instansiyasida ko‗rilgan 
vaqt va hukm apellasiya sudlov hay‘ati tomonidan ko‗rib chiqilib qaror (ajrim) 
qabul qilingan vaqt oralig‗i kiradi. 
Moddiy va formal tarkibli jinoyatlarda, shuningdek davomli jinoyatlarda 
jinoyat sodir etilgan vaqtni hisoblash murakkabroq bo‗lib, bir-biridan farq qiladi. 
Moddiy va formal tarkibli jinoyatlarni sodir etilgan vaqti qonunning vaqt bo‗yicha 

---

175 
amal qilishiga oid qoidalarga (JK 13-moddasiga) muvofiq aniqlanadi. Uzoqqa 
cho‗zilgan jinoyatlarda jinoiy qilmish to‗xtatilgan vaqt jinoyat sodir etish vaqti deb 
tan olinadi. Davomli jinoyatlarda oxirgi jinoiy harakat sodir qilingan vaqtdan 
boshlab hisoblanadi. Muddatlarni hisoblashda protsessual qoidalarga amal qilib, 
jinoyat sodir qilingan kunning tungi soat 24.00 dan boshlab hisoblanadi. Misol 
uchun jinoyat 2018-yil 10-yanvar kuni soat 15.00da sodir etilgan bo‗lsa, 
muddatlarni o‗tishi 2018-yil 11-yanvar kuni soat 00.01 dan boshlab hisoblanadi.
O‗zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi 64-moddasining birinchi qismida 
nazarda tutilgan muddatlar o‗tishining qonunda belgilangan shartlar bor va ular 
quyidagicha: 
1) agar jinoyat sodir etgan va jinoiy javobgarlikka tortilgan shaxs tergovdan 
yoki suddan yashirinsa, muddatining o‗tishi to‗xtatiladi. Aybdor ushlangan yoki 
aybini bo‗yniga olib arz qilgan kundan boshlab muddatining o‗tishi yangidan 
tiklanadi. Bunda oldin tergov yoki suddan yashiringunga qadar qancha vaqt 
o‗tganligining ahamiyati yo‗q, Jinoyat kodeksi 64-moddasining birinchi qismida 
nazarda tutilgan muddat yangidan boshlanadi; 
2) agar og‗ir yoki o‗ta og‗ir jinoyat sodir etgan shaxs Jinoyat kodeksining
64-moddasida nazarda tutilgan muddatlar o‗tmasdan qasddan yangi jinoyat sodir 
etsa, muddatining o‗tishi uziladi. Bunday holda javobgarlikka tortish muddatlari 
oldingi jinoyati uchun ham yangi jinoyat sodir etgan kundan boshlab hisoblanadi. 
Agar shaxs javobgarlikka tortish muddatlari o‗tmasdan yangi jinoyat sodir etsa, bu 
muddatlar har bir jinoyat uchun alohida hisoblanadi. 
Agar ijtimoiy xavfi katta bo‗lmagan yoki uncha og‗ir bo‗lmagan jinoyat sodir 
etilgan kundan boshlab o‗n yil, og‗ir yoki o‗ta og‗ir jinoyat sodir etilgan kundan 
boshlab yigirma besh yil o‗tgan bo‗lsa, shaxs javobgarlikka tortilishi mumkin 
emas. 
Sodir etilgan jinoyat uchun Jinoyat kodeksi Maxsus qismining moddasida 
umrbod ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlanishi nazarda tutilgan bo‗lsa, 
javogarlikka tortish muddatlarini qo‗llash masalasi sud tomonidan hal qilinadi. 
Agar sud javobgarlikka tortish muddatini qo‗llashni lozim topmasa, umrbod 
ozodlikdan mahrum qilish jazosi o‗rniga ozodlikdan mahrum qilish jazosini 
tayinlaydi. 
Jinoyat kodeksi 64-moddasida nazarda tutilgan muddatlar Jinoyat kodeksning 
150–157-moddalarida, 158-moddasining birinchi qismida, 159-moddasining 
uchinchi va to‗rtinchi qismlarida, 160, 161 va 244
2
-moddalarida nazarda tutilgan 
jinoyatlarni sodir etgan shaxslarga nisbatan qo‗llanilmaydi. 
Javobgarlikka tortish muddatlarining o‗tib ketganligi munosabati bilan 
javobgarlikdan ozod qilish masalasi dastlabki tergov bosqichida surishtiruvchi, 
tergovchi, prokuror tomonidan shaxsni jinoyat sodir etishda aybliligi to‗g‗risidagi 
masalani hal qilmasdan jinoyat ishini tugatish to‗g‗risidagi qaror asosida tugatiladi. 
Javobgarlikka tortish muddati jinoyat ishi sudda ko‗rilayotgan vaqtda o‗tib ketgan 
bo‗lsa, jinoyat ishi sud tomonidan ajrim bilan tugatiladi. Agar gumon qilinuvchi, 
ayblanuvchi yoki sudlanuvchi javobgarlikka tortish muddatining o‗tib ketganligi 
munosabati bilan jinoyat ishini tugatilishiga e‘tiroz bildirsa yoki o‗zini aybsiz deb 

---

176 
hisoblasa, shaxs JKning 64-moddasi qoidalari asosida javobgarlikdan ozod 
qilinmaydi, bunday holda jinoyat ishi tugatilmaydi, jinoyat ishi umumiy tartibda 
ko‗rib chiqilib, shaxsning aybdorlik masalasi hal qilinib, shaxs aybdor deb topilsa 
unga nisbatan jazodan ozod qilish instituti qo‗llaniladi, agar shaxs aybi 
isbotlanmasa u reabilitatsiya qilinadi.