Тошкент давлат юридик университети фуқаролик ҳУҚУҚИ дарслик II қисм

Назорат учун саволлар:
1. Ҳисоб китобларга оид муносабатлар бошқа ҳуқуқларида хусусан, банк, молия, солиқ ҳуқуқида ҳам қўлланилади. Фуқаролик ҳуқуқида ҳисоб китобларга оид муносабатнинг моҳияти ва аҳамиятини тушунтириб беринг.
2. Мижоз топшириғини бажаришга доир амалдаги қонунчиликда қандай тартиб назарда тутилган. Ҳисоб китоб турларини қўлланиш ҳақида маълумот беринг.
3. Давлат корхонаси “Уста” кооперативига тикиш ускуналарни таъмирлаш хизмати учун 500.000 сўм тўлаши керак эди. Корхонанинг бош директори чекни имзолади, лекин ундан тўлаши лозим бўлган миқдорни кўрсатмади ва тўланиши лозим бўлган суммани ва чекни тегишли тарзда расмийлаштиришни чекка ёзиб қўйишни топширди. Ноаниқ сабабларга кўра чек бош директорнинг сейфидан йуқолди ва ўғриланган чек “Сохиб” ширкатидан пулни қайтаришнинг иложи бўлмади, чунки ширкатнинг ҳисобварагидаги барча пуллар олинган ва ширкат раҳбарлари номаълум томонга кетишганди. Корхона банкка эътироз билдириб, чекнинг йўқотилишида айбсиз эканлиги, банк чек берувчининг қопланган алоҳида ҳисобварағидаги барча маблағ­ларига тенг миқдордаги миқдор кўрсатилганлигини эътиборга олмаганлигини билдирди.
Чек берувчининг эътирози қонунийми? Чекнинг қандай турларини биласиз?
4. “Аланга” АЖ “Солих” фирмасидан 25.000.000 сўмлик товарлар сотиб олди. Белгиланган миқдордаги пул маблағини сотувчига аванс сифатида пул топшириқномаси орқали ўтказилиши керак эди. Бироқ банкдаги ходимнинг хатоси туфайли пул бошқа корхонанинг ҳисобварағига ўтказилди.
Бир ойдан сўнг “Солих” фирмаси “Аланга” АЖ дан сотиб олин­ган товарлар ҳақини тўлашни кечиктирганлиги учун 2.000.000 сўм пеня тўлашни талаб қилди. Ўз навбатида “Аланга” АЖ банкдан “Со­лих” тегишли бўлиши лозим бўлган пул маблагларини ҳисобвараққа ўтказиб юборганлиги учун неустойка тўлашни, шунингдек “Аланга” фирмаси бой берган фойда сифатида 12.000.000 сўм зарарни қоплаш­ни талаб қилди. Банк сотиб олувчининг талабини рад қилиб, банк би­лан “Аланга” АЖ ўртасида тузилган банк ҳисобварағи шартномаси­да, банк ўз мажбуриятларини бажаришда хатоликка йўл қўйганлиги учун ҳеч қандай жавобгарлик белгиланмаганлигини, аксинча бу шартномада банк мижоз бой берган фойдани қоплаши лозимлиги тўғрисидаги шарт борлигини таъкидлашди.
Бу низода ким ҳақ? Ишни ҳал қилинг.