Тошкент давлат юридик университети фуқаролик ҳУҚУҚИ дарслик II қисм

Шартноманинг ҳуқуқий белгилари. Оддий ширкатнинг шартномаси консенсуал, кўп томонлама, ўзаро, ҳақ олинадиган ва фидуциар шартномадир. Шартнома имзоланганидан сўнг тузилган ҳисобланади. Унда икки ва ундан зиёд шахсларнинг иштирок этиш имкони унинг кўп томонлилигини белгилайди. Шартнома ўзаро ишончга асослангани учун у фидуациар ҳисобланади.
Оддий ширкат шартномасининг мазмуни ва уни расмийлаштириш. Оддий ширкат шартномасининг аҳамиятли талаблари қуйидагилар тўғрисидаги битимлар ҳисобланади:
- ҳиссаларни қўшиш тўғрисида;
- шерикларнинг қўшма ҳаракатлари тўғрисида;
- амалга оширилиши учун ушбу ҳаракатлар бажарилаётган умумий мақсад тўғрисида.
Оддий ширкат шартномаси бўйича томонлар – шериклар (иштирокчилар) бўлиб, улар фақат якка тартибдаги тадбиркорлар ва (ёки) тижорат ташкилотлари бўлиши мумкин.
Шерикларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари. Ҳар бир шерик қуйидаги ҳуқуқларга эга:
- умумий мулкдаги улушга (умумий улушли мулк ҳуқуқи, умумий мулкдан фойдаланиш ҳуқуқи) (ЎзР ФК 964-м.);
- шерикларнинг умумий ишларини юритишга (ЎзР ФК 965модда);
- ахборот олишга (у шерикларнинг умумий ишларини юритишга ваколат олган-олмаганидан қатъи назар) (ЎзР ФК 966-модда);
- даромад олишга (ЎзР ФК 968-модда);
- оддий ширкатнинг муддатсиз шартномасидан воз кечиш ёки тарафнинг талаби билан оддий ширкат шартномасини бекор қилишга (ЎзР ФК 972, 973-моддалари).
Ҳар бир шерик қуйидагиларга мажбур:
- шерикларнинг умумий мулкига улуш киритиш (ЎзР ФК 962-модда);
- шерикларнинг биргаликдаги фаолиятига боғлиқ харажатлар ва зарарларни қоплаш ва ширкатнинг мажбуриятлари бўйича жавоб бериш (ЎзР ФК 967-модда);
- шартноманинг бошқа томонларига умумий ишларнинг ҳолати бўйича маълумот тақдим этиш (ЎзР ФК 966-модда);
- умумий мулк ва шериклар фаолиятига етказилган зарар учун шериклар олдида жавобгар бўлиш (ЎзР ФК 974-модда).
Оддий ширкат шартномасининг шакли. Оддий ширкат шартномаси оддий ёзма шаклда тузилиши лозим (ЎзР ФК 962-модда).