Q onunlar ijrosini tekshirishning asosiy omili sifatida tekshiruv-
larning aniq va yuqori saviyada rejalashtirilishini olish mumkin.
Boshqaruv idoralari, mahalliy hokimiyatlar, nazorat idoralari,
mansabdor shaxslarning fuqarolar va yuridik
shaxslarning huquq-
larini poymol etuvchi noqonuniy huquqiy aktlarini aniqlash va
ularga protest keltirish masalasini hal etish umumiy nazorat faoliya
tining asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi. Prokurorlarning bu
faoliyatiga sistemali va doimiy xarakter berish uchun, chiqarila-
yotgan huquqiy aktlaming Konstitutsiya,
Qonunlar, Prezident Far-
monlari, Vazirlar Mahkamasi qarorlariga mosligini har bir cho-
rakda kamida bir marotaba tekshirilishini tashkil etish zarur.
Bu borada alohida e’tiborni:
• hokimlar, respublika vazirliklari rahbarlari, idoralar, konsem -
lar, korporatsiyalar,
assotsiatsiyalar, fuqarolaming o ‘zini o ‘zi bosh-
qarish viloyat, shahar va tum an organlarining normativ hujjat-
larining qonuniyligiga;
• davlat idoralarining rahbarlari va mansabdor shaxslarining
fuqarolarga m a’muriy jazo qo‘llash haqidagi qarorlarining qonuniy
ligiga qaratilishi shart.
N oqonuniy aktlar protest keltirish yo‘li bilan bekor qilinishi
yoki qonunga muvofiqlashtirilishi lozim. Protest tegishli mansabdor
shaxs yoki idora tom onidan rad etilgan holda belgilangan 1
oylik
m uddat ichida sudga protestni rad etish haqidagi qaror noqonuniy
ekanligini tan olinishini talab qilib, ariza kiritilishi lozim.
Xuddi shuningdek, hududiy prokurorlar, respublika boshqaruv
idoralarining qonunga zid huquqiy aktlari aniqlangani holda
respublika prokuraturasiga tegishli taqdim nom a
bilan chiqishlari
lozim. Fikrimizning dalili sifatida, 2001-yilda respublika prokuratura
idoralari tom onidan yuqorida ko‘rsatilgan idora va mansabdor
shaxslarning 10665 ta qonunga zid b o ‘lgan huquqiy aktlariga
protestlar keltirilganligini misol tariqasida keltirishimiz mumkin.
Bulardan 4451 tasi yoki 41,7 % i davlat m a’muriy organlarining
mansabdor shaxslari va fuqarolami m a’muriy javobgarlikka tortish
haqidagi qarorlariga nisbatan kiritilgan.
Deyarli har uchinchi prokuror protesti 3083 ta yoki 28,9 % i
ijtimoiy soha bo ‘yicha, ulardan 2110 tasi, ya’ni 68,4 % i ish beruv-
chilaming, M ehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining
joylardagi idoralarining xizmatchi va ishsizlaming m ehnat huquq-
larini buzuvchi buyruq va ko ‘rsatm alarini
bekor qilish uchun
kiritilgan.
19
N o qo n u n iy huquqiy ak tlar qabul qilish borasida nazo rat
qiluvchi idoralar hissasiga 2673 ta, ichki ishlar idoralariga 1796 ta
protestlar to ‘g‘ri kelgan. N oqonuniy huquqiy aktlarni bekor qilish
yoki qonunga moslashtirish talab etilib viloyat, shahar va tum an
hokimlari, respublika va hududiy boshqaruv idoralarining 1043 ta
qarorlariga protest kiritilgan, ularning 721 tasi bevosita hokimlik
idoralariga tegishlidir.
Fuqarolam ing
m ehnat huquqlarini, xavfsiz m ehnat sharoit-
larini, nafaqa bilan ta ’minlash, sog‘liqni saqlash, onalik, bolalik,
nogironlaming, qariyalaming va aholining boshqa ijtimoiy himoyaga
muhtoj qatlamlarini himoyalash.
M am lakatim izda vujudga kelayotgan bozor m unosabatlari
sharoitida Respublika Prezidentining «Davlat — kuchli ijtimoiy
him oyachi» prinsipi, barcha prokurorlar to m o n id an ijtim oiy
sohadagi asosiy omil sifatida baholanishi darkor1.
2002-yilning 1-yanvar holatiga respublika b o ‘^icha
nafaqa va
ijtimoiy yordam oluvchilar soni 3.203.808 kishini, ulardan yoshi
b o ‘yicha 1.857.427 nafarni, nogironlik bo ‘yicha 589.138 nafarni,
ulardan harbiy xizmatchilar 30.534 nafarni, boquvchisi yo‘qolgan-
ligi sababli 468.768 nafarni va ijtimoiy nafaqa oluvchilar 258.845
nafarni tashkil etgan. Urush qatnashchilari va frontorti xizm at-
chilariga tenglashtirilgan shaxslar 2001-yilning oxirida 1.857.427
nafarni, Chernobil AES halokatini baratraf etishda qatnashgan
shaxslar 7540 nafarni tashkil etgan.
Fuqarolam ing o'zini o ‘zi boshqarish organlari ham da m ehnat
va aholini ijtimoiy himoyalash vazirligi tizimlarida 241.300 ta kam
ta ’minlangan va 858.600 ta 16 yoshga qadarli farzandlari bo ‘lgan
oilalar ro‘yxatga olingan.
2002-yilning 1-yanvar holatiga respublikada 27 ta 3650 tarbiya-
lanuvchiga ega b o £lgan bolalar uyi, 29 ta 7118
nafar qaraluvchisi
b o ‘lgan qariyalar va nogironlar ham da 5 ta 1537 nafar nogironlarni
saqlab kelayotgan internat-uylar bor.
Ammo faqat 2001-yilning o‘zida prokuratura tom onidan 2123 ta
holatda ko‘p bolali oilalarga nafaqa ajratishni so‘rab, murojaat qilgan
fuqarolaming huquqlari poymol etilganligi aniqlangan. Respublika
idoralariga kelib tushgan arizalardan 3521 tasi fuqarolaming xo‘jalik
1
Do'stlaringiz bilan baham: 
