Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

5.4. Shaxslarni ushlab turish joylarida, dastlabki qamoq
joylarida qommchilikka rioya etilishi ustidan prokuror
nazoratini amalga oshirish
Shaxslarni ushlab turish joylarida hamda dastlabki qamoq 
joylarida qonunchilikka rioya etilishi ustidan nazorat viloyat proku­
rorlari va ularga tenglashtirilgan prokurorlar tomonidan amalga 
oshiriladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2004-yil 11-mart- 
dagi PF-3406-sonli Farmoniga asosan, 0 ‘zbekiston Respublikasi 
prokuratura organlari tizimiga o‘zgartirish kiritilgan bo£lib, biz 
muhokama etayotgan yo‘nalishdagi nazoratni «Sud qarorlarini ijro 
etishda va qamoqqa olinganlami saqlashda qonunlarga rioya etilishi 
ustidan nazorat bo‘limi» prokurorlari tomonidan amalga oshiriladi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurorining 2004-yil 11-mayda 
«Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etishda hamda 
qamoqqa olinganlarni saqlashda qonunlarga rioya etilishi ustidan 
nazoratni yanada takomillashtirish to ‘g‘risida»gi 24-buyrug‘i qabul 
qilingan. Buyruq talablariga ko‘ra, 0 ‘zbekiston Respublikasi Bosh 
prokuraturasining sud qarorlarini ijro etishda va qamoqqa olin­
ganlarni saqlashda qonunlarga rioya etilishi ustidan nazorat bosh- 
qarmasi (bundan keyin m atnda boshqarma deb yuritiladi), Qora- 
qalpog‘iston Respublikasi, Toshkent shahar, viloyatlar proku­
rorlari va ularga tenglashtirilgan prokurorlar, tuman-shahar proku­
rorlari va maxsus prokurorlar hamkorlikda:
204

---

• 0 ‘zbekiston Respublikasining «Sud hujjatlari va boshqa organ­
lar 
hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida»gi Qonuni 5-moddasida nazarda 
tutilgan fuqarolik va xo‘jalik ishlari bo‘yicha sudlarning hal qiluv 
qarorlari, ajrimlari va qarorlari, jinoyat ishlari bo‘yicha sud 
hukmlari, ajrimlari va qarorlarining mulkiy undirishga oid qismi, 
m a’muriy huquqbuzarliklar to ‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha sud 
qarorlarining mulkiy undirishga tegishli qismi va shu moddada sanab 
o‘tilgan, ijro etilishi lozim bo'lgan sud va boshqa organlarning 
hujjatlari, ijro ishi yuritish bilan bogiiq bo'lgan sud hujjatlari, 
ajrim hamda qarorlaming ijro qilinishida qonunlarga rioya etilishi 
ustidan;
• fuqarolarni qamoqda saqlanishida qonuniylikni ta’minlovchi, 
jinoiy jazolaming ijrosini tartibga soluvchi qonunchilikni aniq va 
bir xilda qo‘llanishi ustidan doimiy va samarali nazorat o‘matishlari 
talab etiladi.
Prokurorlik nazoratining bu boradagi ustuvor yo‘nalishlari 
sifatida quyidagilar belgilangan:
• ijro ishi yuritish jarayonida fuqarolarning konstitutsiyaviy 
huquq va erkinliklarini, jismoniy, yuridik shaxslar va davlat manfaat­
larini himoya qilishga qaratilgan qonunlarga rioya etilishi ustidan 
nazorat;
• mansabdor shaxslar va ijro ishi yurituvchi organlar tomonidan 
0 ‘zbekiston Respublikasining «Sud hujjatlari va boshqa organlar 
hujjatlarini ijro etish to ‘g‘risida»gi Qonuni aniq va bir xilda 
qo‘llanilishi ustidan nazorat;
• 0 ‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining jazoni ijro 
etish Bosh boshqarmasi tizimlari faoliyatining barcha yo‘nalish- 
larida:
• huquqbuzarlikning oldini olish Bosh boshqarmasining ozod­
likdan mahrum qilish bilan bog'liq bo‘lmagan jazolarni ijro etish 
faoliyatida;
• tibbiyot boshqarmasining tergov hibsxonalari va jazoni ijro 
etish joylarida saqlanayotgan shaxslarga tibbiy xizmat ko‘rsatishga 
oid faoliyatida qonun ijrosini ta ’minlash., mahkumlarni axloqan 
tuzatish, jinoyatlar sodir etilishining oldini olish, mahkumlarning 
huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga 
qaratilgan qonunlarning ijrosi ustidan nazorat;
• 0 ‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining sud 
qarorlari ijrosini ta’minlovchi maxsus shifoxonalarida tibbiy yo‘sin- 
dagi majburlov choralari qo‘llangan shaxslarni saqlash, bunday
205

---

choralarni qo'llash muddatini uzaytirish, o‘zgartirish va bekor 
qilishda, tibbiy, maishiy shart-sharoitlarni ta ’minlanishida qonun­
larga amal qilinishi ustidan nazorat;
• 
xalqaro huquq normalari talablaridan kelib chiqib mahbus va 
mahkumlarga nisbatan tazyiq o‘tkazish, qiynash va g‘ayriinsoniy 
munosabatda bolish holatlariga yo‘l qo‘ymaslik, ularning huquqlari 
va qonun bilan qo'riqlanadigan m anfaatlarini himoya qilish 
borasidagi qonunlar hamda 0 ‘zbekiston Respublikasi qo'shilgan 
xalqaro shartnomalar talablariga rioya etilishi ustidan nazoratni 
amalga oshirishlari zarur.
Prokuror nazorati hujjatlari orqali ijro ishi yuritish sohasida 
fuqarolar, jismoniy, yuridik shaxslar va davlatning huquqlarini kam- 
situvchi har qanday qonun buzilishi holatlarini bartaraf etish cho­
ralari ko‘rilsin. Sog‘lig‘i yoki yoshiga ko‘ra himoyaga muhtoj bo‘lgan, 
o ‘z huquqlarini o ‘zlari mustaqil amalga oshira olmaydigan shaxs­
larning huquq va manfaatlarini himoya qilishga alohida e’tibor 
qaratilishi talab etiladi. 
x