Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

b o ‘y i c h a
m a’lumotni prokuror gumondor va ayblanuvchilarning hayot va 
sog‘liqlariga suiqasd qilishlari bilan bog‘liq jinoyatlar bo‘yicha jinoiy 
ish qo‘zg‘atishga rad etilgan materiallardan ham olishi mumkin. 
Tergov izolatorlari boshliqlari dastlabki tergov organi sifatida kam 
hollarda jinoiy ish qo‘zg‘atadi, chunki miqdor jihatdan, holatlar 
sonining oshib borishi yuqori boshqarma organlari tomonidan 
bunday muassasalar faoliyatiga manfiy baho berilishi mumkin. 
Jinoiy ish qo‘zg‘atishda rad haqidagi materiallar prokurorga, nafa- 
qat, jinoiy ish qo‘zg‘atishdagi noqonuniy va asossiz qarorlarni 
aniqlab, bekor qilish imkonini beradi, balki bir vaqtning o‘zida 
gumondor va ayblanuvchilarning shaxsiy xavfsizligi huquqlari 
m a’muriyat tomonidan qanday bajarilayotganligi haqida ma’lumot 
olish imkonini ham beradi.
Tergov izolatorini ko‘rish vaqtida prokuror qamoqda saqlana­
yotgan shaxslarning boshqa huquqlariga m a’muriyat tomonidan 
amal qilinayotganligini ham tekshiradi. Ehtiyot chorasi sifatida 
qamoqqa olingan gumondor va ayblanuvchi shaxslar qonunga 
muvofiq alohida himoyachisi bilan cheklanmagan miqdorda va vaqt 
mobaynida uchrashish huquqiga ega. Ko‘rsatilgan subyektlarga 
qarindoshlari va boshqa shaxslar bilan tergovchi, prokurorning 
qarori yoki sudning ajrimi yoki maxsus ruxsatnomasi bilan bir 
soat davomida uchrashishga ruxsat etilishi mumkin.
13
-
21
193

---

Gumondor va ayblanuvchining qarindoshlari va boshqa shaxslar 
bilan xat yozib va xat olish huquqining qanday ta ’minlanayot- 
ganligiga diqqatni qaratmog‘i lozim. Nazorat amalga oshirilayotgan- 
dan ehtiyot chorasi sifatida qamoqda saqlanayotgan shaxslar taklif, 
ariza va shikoyatlari m a’muriyat tomonidan o ‘z vaqtida ko‘rib 
chiqilayotganligi holatiga ham qaratilmog‘i lozim.
Boshqa davlat organlariga, ijtimoiy uyushmalarga va himoyachiga 
jo ‘natiladigan taklif, ariza va shikoyatlar m a’muriyat tomonidan 
qarab chiqilishi kerak va berilgan vaqtdan hisoblanib, darhol adresat 
manziliga yuborilmog‘i kerak. Prokuror gumondorlar va ayblanuv- 
chilar taklif, ariza va shikoyat bilan murojaat qilganliklari uchun 
ularni istalgan ko‘rinishdagi taqiqlash va shu bilan birga, huquq va 
qonuniy manfaatlarini buzuvchi hodisalar boim aganligi bilan 
qiziqishi lozim.
Gum ondor va ayblanuvchilarning bepul oziq-ovqat, moddiy 
yashash va tibbiy-sanitar ta ’minotlarini olishini aytib o‘tsa-da, 
prokuror nazorati bo‘yicha bu soha yuzasidan qonun talablari 
m a’muriyat tomonidan bajarilishi talab qilinmog'i kerak.
Prokurorning asosiy diqqati hibsda bo‘lgan homilador ayollar 
yoki oldida voyaga yetmagan, uch yoshgacha bolali bo‘lgan ayollar 
sharoitini yaxshilashga bog'liq qonun talablarini m a’muriyat 
tomonidan bajarilayotganligiga qaratilishi kerak. Tergov izolator- 
laridagi qonuniylikka amal qilish natijalari, jazoni ijro etish muas­
sasalari tekshiruvi kabilar tegishli tartibda rasmiylashtiriladi.