Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Ikkinchidan, 
haq baravariga tuziladigan shartnom alar tarkibiga kiradi.
Uchinchidan, 
huquq va m ajburiyatning vujudga kelish paytiga ko'ra 
shartnom a konsensual harakterga ega.
M azkur shartnom ada mulk huquqining bir yoki ikki elem enti ijaraga 
beruvchidan ijaraga oluvchiga o'tishi mumkin. Ijaraga beruvchi bino 
yoki inshootni egalik qilish va foydalanish uchun yoki faqat foydalanish 
uchungina ijaraga berishi mumkin.
Bino va inshootlarni ijaraga berish shartnom asining obyekti bo'lib, 
bino va inshoot hisoblanadi. U lar ko'chm as m ulkning obyekti bo'lib 
ham hisoblanadi, chunki bino va inshoot yer uchastkasida joylashgan 
bo'lib, uni bir joydan boshqa joyga ko'chirishda uning xususiyatlari 
yo'qolishi, shakli o'zgarishi m um kin. Fuqarolik Kodeksida ko'rsatilgan 
ko'chm as m ulk obyektlariga ta ’rif-tavsifda ayrim kam chilikka ega. Bu 
hozirgi zamon texnikasining rivoji bino va inshootni bir- joydan boshqa 
jo y g a k o 'c h ir is h i u n in g x u s u s iy a tla r in i y o 'q o tm a s d a n , s h a k lin i 
o'zgartirm asdan amalga oshirish im konini beradi. B unday holatlarga 
nisbatan N.A.Sirodoyevning fikri «Yuridik jih atd an bir y er uchastkasida 
ko'chm as m ulk buzilib, boshqa joyda qad ko'taradi. K o'chm as m ulkka 
bo'lgan h u q u q d av lat ro 'y x atid an o'tkazilganda, b u n d a y holatlarda 
hech ham chekinish m um kin emas, chunki qanday shaklda bo'lmasin 
k o 'ch m as m ulk obyekti 
y e rg a em as, aniq b ir 
y e r u c h a stk a sig a
o'rnatiladi. RFning FKda «er uchastkalari o'z nomiga k o 'ra ko'chm as 
m ulk o b y e k tla rig a k ira d i, x u d d i s h u n in g d e k , « erg a m u s ta h k a m
bog'langan, o'rnatilgan» ko'chm as m ulkni ham tashkil etadi»1.
Hozirgi zamon yuridik adabiyotlarida bino va inshoot tushunchalariga 
ta’rif berishga ularning belgi va farqlarini ko'rsatishda turli qarashlar mavjud. 
V.N.Iitovkinning fikricha: «Bino va inshoot o'zining qo'zg'almasligini, aniq 
bir yer uchastkasiga fundamental mustahkamlanganligini, uzoq m uddat 
davomida foydalanish uchun mo'ljallab qurilganligini, ayrim badiiy qiymatga 
egaligi uchun yuqori qiymatga egaligi hamda noyob obyekt bo'lishi bilan 
birga qayerda joylashganligi bino va inshootga ta’sir qilishi mumkin»1.