Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

4 .2 . Ijarachi (ijara oluvchi)ning yer uchastkasiga
bo'lgan huquqi.
Ma’lumki, bino va inshootlar ko'chmas mulk obyektlariga kiradi Ular 
yerga ajralmas-uzilmas bog'langan va ularning ko'chirilishida uning xususiyati 
va shakliga zarar yetkazilmaslik mumkin emas. Ijarachi tomonidan bunday 
obyektlarga egalik qilish va foydalanish unda bino, inshoot joylashgan yer 
uchastkasiga nisbatan m a’lum bir huquqlar mavjudligini bildiradi Bunday 
huquqlarni to'liq belgilash FKning 575-576-moddalarida o'z aksini topgan. 
Belgilangan qoidalar ikki holatga nisbatan: bino, inshootni ijaraga beruvchi 
yer uchastkasining egasi, mulkdori va bino, inshoot joylashgan yer uchastkasi 
ijaraga berganning mulkdori bo'lganda o'matilgan. Birinchi holat bo'yicha 
bino, inshoot ijara shartnomasida bir vaqtning o'zida ijaraga oluvchiga yer 
uchastkasiga (bino yoki inshoot joylashgan joyga) bo'lgan huquqni o'tkazish 
masalasi hal qilinadi Ijaraga oluvchiga shartnomada nazarda tutilgan obyekt 
bilan birga yer uchastkasiga bo'lgan huquq boshqa tartibda berilishi ham 
mumkin. Ijaraga oluvchiga topshiriladigan tegishli yer uchastkasiga bo'lgan 
huquq shartnomada belgilab qo'yilgan bo'lmasa, yer uchastkasining bino va 
inshoot joylashgan va ulardan o'z vazifasiga muvofiq foydalanish uchun 
zarur bo'lgan qismidan foydalanish huquqi bino yoki inshoot ijaraga berilgan 
m uddatga ijaraga oluvchiga o'tadi (FKning 575-moddasi 3-qismi). Ijaraga 
beruvchiga mulk huquqi asosida qarashli bo'lmagan yer uchastkasida joylashgan 
bino yoki inshootni ijaraga berishga agar bunday uchastkadan foydalanishning 
qonunda yoki yer uchastkasining mulkdori bilan tuzilgan shartnomada

---

belgilangan shartlariga zid bo'lmasa, ushbu uchastka mulkdorining roziligisiz 
yo‘l qo'yiladi (FKning 575-moddasi 4-qismi). Bundan ko'iinib turibdiki, ushbu 
holatda ijarachiga ijaraga beruvchidan bino yoki inshoot joylashgan yer 
uchastkasidan foydalanish huquqi ham o'tadi va ulardan maqsadga muvofiq 
foydalanish uchun zarur bo'lgan qismiga tegishli bo'ladi.
Ijara munosabatlarini m ustahkam lashda va ijaraga oluvchilarning 
huquq va qonuniy m anfaatlarini himoya qilish m aqsadida qonunshunos 
ayrim masalalarga aniqlik kiritib o'tgan. Ijaraga olingan bino yoki inshoot 
jo y lash g an y e r uchastkasi boshqa shaxsga sotilgan hollarda 
y e r 
uchastkasining bino yoki inshoot joylashgan va undan foydalanish uchun 
zaru r bo'lgan qismdan foydalanish uchun ushbu yer uchastkasi sotilguniga 
q a d a r amalda bo'lgan shartlar bilan ana shu bino yoki inshootni ijaraga 
oluvchi shaxs saqlanib qoladi (FKning 576-moddasi).