Тошкент Давлат техника

Резбали бирикманинг қотириш кучи
, Н,
бунда К_кот-қотириш коэффициенти (ўзгармас юкламада К_кот=1,25-1,50, ўзгарувчан юкламада К_кот=2,5-4,0, юмшоқ қистирмада К_кот=1,3-2,5, металл қистирмада К_кот=2,0-5,0).
Резбали бирикмани қотириш моменти:
, Н·м ;
, Н·м,
бунда r_ур- резбанинг ўртача радиуси, м; α- резбанинг кўтарилиш бурчаги, град; ρ – резбанинг келтирилган ишқаланиш бурчаги (ρ=10-12º); f- гайка ёки винтнинг танч четидаги ишқаланиш коэффициенти (f=0,12-0,16); D-гайканинг таянч сиртини ташқи диаметри (гайка ёки винтнинг чети), м; d-резбанинг ташқи диаметри, м.
Калитда ҳосил қилинадиган момент қуйидаги тенгсизлик билан чегараланиши лозим:
, Н·м,
бунда σ_в- болт ёки шпилка материалининг мустаҳкамлик чегараси, МПа.


1.5. Чўктириш, накатлаш режимлари ва
электролитик қоплаш вақти
Чўктириш билан ташқи ва ички диаметрлари бўйича ейилган втулкалар таъмирланади. Юқори юкламага эга втулкалар чўктириш билан таъмирланганда уларнинг баланликлари 8% гача камайиши, бошқа ҳолларда эса 15% гача камайиши мумкин.
Чўктириш кучининг тахминий қийматини қуйидаги формула орқали аниқлаш мумкин:
,
бунда σ_т- детал материалининг оқиш чегараси (ОЦС6-6-3 бронзаси учунг 5-10% чўктиришда σ_т=185-207 МПа га тенг); d - деталнинг диаметри, м; h – деталнинг узунлиги, м.
Детал сирти накаткалаб таъмирланганда қуйидаги тенгсизликка риоя қилиш керак:
,
бунда δ₁-деталнинг бир томонига тўғри келган ейилиш миқдори, мм; δ₂ -деталнинг эллипслилиги, мм: δ₃-деталнинг таъмирлангунга қадар бўлган радиал уриши, мм; δ₄-жилвирлаш учун қолдирилган қўйим, мм; β-ролик ва деталнинг ўзаро қамраш бурчаги.
Мазкур формуладан кўриниб турибдики, накатканинг кадами t ва ролик тишининг ўткирлик бурчаги α қанча катта бўлса, тенгламанинг чап томонидаги барча ҳадлар йиғиндиси ёки уларнинг ҳар бири катта қийматга эга бўлиши мумкин.
Накаткалашда деталда етарли бўлган таянч юзаси (η) таъминланиши лозим, яъни:
,
бунда h-ғадир-будурлик чўққиларининг баландлиги.
Накаткалаш ролиги тишининг энг мақбул ўткирлик бурчаги α=60-70°, тишларнинг қадами эса 1,5-1,8 мм дир.