Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti sharq sivilizatsiyasi va tarix fakulteti

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi. О‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligiga erishgani ham tarixga aylanib ulgurdi. Mustaqilligimizdan keyingi o‘tgan nisbatan qisqa fursat ichida o‘zbek xalqining ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy hayotida ulkan o‘zgarishlar yuz berdi, katta yutuqlarga boy bo‘ldi. Bu ulkan o‘zgarishlar o‘tmish voqea-xodisalaridan to‘g‘ri saboq olish va bunga ko‘ra kelajakni to‘g‘ri belgilashni ham taqazo etadi. Bu borada tarix fanining roli beqiyos bo‘lib, uning ahamiyati ham tobora ortib bormoqda.

О’zbekiston hududida ilk o‘rta asrlar tarixini tadqiq etish ham yuqorida ta’kidlangan dolzarb mavzulardan sanaladi. Ayniqsa, ilk o‘rta asr manbalarida turkiy qabilalar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tadqiq etish muhim o‘rin egallagan va turkiy qabilalar tarixini tadqiq etish dolzarb masala bo‘lib, kelmoqda.

Sovetlar hukmronligi yillarida tarixiy jarayonlarga faqat bir tomonlama – sinfiylik nuqtai nazaridan baho berilganligi bois ham, bu davrdagi muammoviy masalalari o‘zining haqqoniy talqinini topa olmadi. Ammo mustaqillikkka erishganimizdan keyin xolis tarixni yaratish tomon olg‘a qadam bosib kelinmoqda.

Tanlangan mavzuning muhimligi shundaki, ilk o‘rta asrlarga oid xitoy manbalari turkiy qabilalarning ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlari, ularning an’anaviy xo‘jaligi va dinini o‘rganishda juda katta ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda xitoy manbalarisiz ushbu mavzuni tadqiq qilish juda ham mushkul. Chunki ushbu mavzuga oid arab, fors va rim manbalarida yetarlicha ma’lumot ololmaymiz. Xitoy manbalarining hali ochilmaga qirralari beqiyosdir va bugungi kunda xitoy manbalari bilan ishlash tarixchilarning birinchi darajali vazifasi bo‘lib turibdi.