Toshkent davlat sharqshunoslik instituti sharq filologiyasi fakulteti turkiy tillar kafedrasi

Noaniq sifatlar (belirsizlik sıfatları yoki belirsiz sıfatlar). Noaniq sifatlar predmet(ot)larni noaniq shaklda ifodalovchi sifatlardir. Bunda otni noaniq holga keltirish uchun unga “bir” so’zi qo’shib qo’llanadi: bir (gün), bir (adam), bir (kitap) kabi.
Darajalarga ega bo’lgan noaniq sifatlar predmetlarning soni, miqdorini belgilab keladi. Noaniq sifatlar quyidagilardir: bir, bütün, başka, bazı, her, kimi, çoğu, çok, hiç, falan, filan, falanca, filanca, az, fazla (bir kadın, her kadın, birçok kadın, çoğu kadınlar, kimi kadın, bir kaç kadın, bir iki kadın каби).
Noaniq sifatlarning bir qancha sodda va murakkab shakllari mavjud: bűtűn bitkiler, ekseri öğrenciler, bazı insan, başka adam, öbűr masa, hiç bir tehlike каби.
Ko’rinib turibdiki, bularning orasida qoliplashgan egalik shakllari ham bor: kimi (gün), çoğu (zaman) kabi. Undan tashqari öteki, beriki, şimdiki, buradaki, bizdeki kabi oidlik shakllari ham unga ilova qilinishi mumkin: öteki (iş), beriki (ev) kabi. Ularda noaniqlikdan ko’ra ko’proq aniqlik ma’nosi bor. Faqat noaniqlik va aniqlik sifatlarning turlari o’laroq ayni kategoriyaga kiradi. Shu bois ularning barchasini noaniq (belgisiz) sifatlar deymiz. Ushbu guruhga turk tilidagi öbür va diğer sifatlarini ham kiritgan ma’qul.
Turk tilida yasama sifatlar salmoqli qismni tashkil etadi. Ular, asosan, ot, sifat, olmosh va fe’llardan so’z yasovchi qo’shimchalar qo’shish yo’li bilan yasaladi. Sifat yasovchi qo’shimchalar, asosan, quyidagilardir: