Toshkent davlat pedagogika universiteti qo‘lyozma huquqida

3.10-jadval
Tajriba-sinov ishlarida o‘quvchilar tomonidan ishlab chiqilgan ijodiy va ijtimoiy loyihalarni baholash samaradorligi

	Mezonlar		Dastlabki		YAkuniy
			soni	% da	soni	% da
Farg‘ona viloyatidagi umumta’lim maktablari	Tajriba guruhi	5 ball	11	7,40%	33	21,40%
		4 ball	21	13,80%	88	56,90%
		3 ball	102	66,40%	33	21,40%
		2 ball	19	12,40%	0	0,30%
	Nazorat guruhi	5 ball	11	7,20%	13	8,80%
		4 ball	22	14,20%	33	21,40%
		3 ball	102	67,40%	103	67,60%
		2 ball	17	11,20%	3	2,10%
Toshkent shaxridagi umumta’lim maktablari	Tajriba guruhi	5 ball	14	7,60%	38	21,60%
		4 ball	25	13,80%	96	53,90%
		3 ball	115	64,80%	43	24,00%
		2 ball	25	13,80%	1	0,50%
	Nazorat guruhi	5 ball	14	7,90%	17	9,20%
		4 ball	26	14,40%	37	20,40%
		3 ball	117	64,90%	123	68,10%
		2 ball	23	12,80%	4	2,40%
Jizzax viloyatidagi umumta’lim maktablari	Tajriba guruhi	5 ball	11	8,80%	24	19,30%
		4 ball	21	16,50%	71	56,60%
		3 ball	78	62,20%	30	23,70%
		2 ball	16	12,40%	1	0,40%
	Nazorat guruhi	5 ball	11	9,10%	13	10,30%
		4 ball	20	15,90%	23	17,90%
		3 ball	77	61,10%	88	70,20%
		2 ball	18	13,90%	2	1,60%
Jami	Tajriba guruhi	5 ball	36	7,80%	96	21,00%
		4 ball	66	14,40%	255	55,70%
		3 ball	296	64,80%	105	22,90%
		2 ball	59	13,00%	2	0,40%
	Nazorat guruhi	5 ball	36	7,90%	43	9,30%
		4 ball	67	14,70%	92	20,10%
		3 ball	299	64,90%	314	68,50%
		2 ball	57	12,50%	10	2,10%

Samaradorligi bashoratlangan dasturning ta’lim amaliyotiga qay darajada mosligini aniqlash maqsadida tajriba va nazorat guruhlari bo‘yicha tajribadan avvalgi va keyingi holatlar qiyosiy tahlil qilindi:

YAkunlovchi tajriba-sinov jarayonida olib borilgan amaliy o‘rganish natijasida tajriba va nazorat guruhlarida quyidagi ko‘rsatkichlar yordamida ularga mos ravishda 1- va 2-tanlanmalarning variatsion qatorlari hosil qilindi (3.11-jadvalga qarang):
3.11-jadval
Variatsiya qatorlarining ko‘rsatkichlari

	Tanlanmalar	Guruhlar	Respondentlar soni	YUqori	O‘rta	Past	Juda past
Dastlabki xolat	1-tanlanma	Tajriba (Xi)	457	36	66	296	59
	2-tanlanma	Nazorat (Yj)	459	36	67	298	57
YAkuniy xolat	1-tanlanma	Tajriba (Xi)	457	96	255	105	2
	2-tanlanma	Nazorat (Yj)	459	43	92	314	10

Tanlanmalar ko‘rsatkichlari yordamida quyidagi diagramma shakllantirildi (3.3-rasmga qarang):

3.3-rasm. O‘quvchilar tomonidan ishlab chiqilgan ijodiy va ijtimoiy loyihalar samaradorligi
Diagramma grafiklaridan tajriba va nazorat guruhlarida qayd etilgan ko‘rsatkichlarning tanlanma modal qiymatlari mos ravishda M_t4 va M_n3 ga tengligini, ya’ni ular orasida farq mavjudligi (matematik nuqtai nazardan M_tM_n ga teng)ligini anglash mumkin. Bu holat belgilangan tanlanmalar uchun mos bo‘lgan o‘rtacha qiymatlar XY shartni qanoatlantirishdan dalolat beradi. 11-jadval ko‘rsatkichlar yordamida Styudent-Fisher metodi formulasiga muvofiq statistik tahlil amalga oshirildi: Bu formulalardan olingan natijalarni kuidagi statistik jadvalda keltiramiz
3.12-jadval
Styudent-Fisher metodi formulasiga muvofiq statistik tahlil

Mezonlar		Farg‘ona viloyatidagi umumta’lim maktablari		Toshkent shaxridagi umumta’lim maktablari		Jizzax viloyatidagi umumta’lim maktablari		Jami
		dastlabki	yakuniy	dastlabki	yakuniy	dastlabki	YAkuniy	dastlabki	YAkuniy
Urtacha kiymat	Tajriba guruhi	3,16	3,99	3,15	3,97	3,22	3,95	3,17	3,97
	Nazorat guruhi	3,17	3,37	3,17	3,36	3,20	3,37	3,18	3,37
Samaradolik koef.		1,00	1,19	0,99	1,18	1,00	1,17	1,00	1,18
Tanlanma Dispersiya	Tajriba guruhi	0,54	0,44	0,56	0,48	0,60	0,45	0,56	0,46
	Nazorat guruhi	0,52	0,45	0,56	0,47	0,63	0,47	0,56	0,46
o‘rtacha kvadratik chetlanish	Tajriba guruhi	0,73	0,67	0,75	0,69	0,77	0,67	0,75	0,68
	Nazorat guruhi	0,72	0,67	0,75	0,68	0,79	0,69	0,75	0,68
variatsiya qiymatlari	Tajriba guruhi	0,23	0,17	0,24	0,17	0,24	0,17	0,24	0,17
	Nazorat guruhi	0,23	0,20	0,24	0,20	0,25	0,20	0,24	0,20
ishonch chetlanishlari	Tajriba guruhi	0,07	0,06	0,07	0,06	0,09	0,07	0,04	0,04
	Nazorat guruhi	0,07	0,06	0,07	0,06	0,09	0,07	0,04	0,04
Ishonchlilik oraligi	Tajriba guruhi	3,09	3,93	3,08	3,91	3,13	3,88	3,13	3,93
		3,23	4,05	3,22	4,03	3,31	4,01	3,22	4,01
	Nazorat guruhi	3,10	3,31	3,10	3,31	3,11	3,33	3,14	3,33
		3,24	3,43	3,24	3,42	3,30	3,44	3,23	3,40
Styudent Statistikasi		0,14	8,16	0,28	8,31	0,15	6,76	0,28	13,08
Statistikaning ozodlik darajasi		304,00	304,00	356,91	356,85	248,83	248,88	913,86	914,2
Kritik qiymat		1,97	1,97	1,97	1,97	1,97	1,97	1,96	1,96
Kriteriy xulosasi		H0	H1	H0	H1	H0	H1	H0	H1
o‘qitish sifatini baholash ko‘rsatkichi		0,95	1,15	0,95	1,14	0,95	1,13	0,97	1,16
Bilim darajasini baholash ko‘rsatkichi		-0,01	0,63	-0,02	0,60	0,02	0,58	-0,01	0,60

Ushbu jadval natijariga ko‘ra dastlabki bosqichda barcha viloyatlaridani maktab o‘quvchilarining ijodiy va ijtimoiy loyihalarni bajarish bo‘yicha bilim darajalari deyarli bir xil bulib, Styudent statsitikasi orqali olingan natijalarning qritik qiymatdan kichikligi, ishonch oraliqlarining bir biri bilan ustma-ust tushishi va o‘qitish sifatini baholash ko‘rsatkichining birdan kichikligi, bilim darajalarini bahlovchi kursatkichlarning nolga teng yoki kichiklig, tajriba va nazorat guruhlaridagi bilim darajasi bir xillini ifodalaydi, xamda statistik gipoteza sifatida H₀ qabul qilinadi

YAkuniy natijalarda esa barcha viloyatlaridagi maktab o‘quvchilari tajriba sinov ishining yakuniy bosqichida o‘quvchilarning ijodiy va ijtimoiy loyihalarni amaliy bajarishi bo‘yicha bilim darajasi tajriba guruhida nisbatan yuqori ekanligi, Styudent statsitikasi orqali olingan T ning qiymati qritik qiymatdan kattaligi, ishonch oraliqlarining bir biri bilan ustma-ust tushmasligi va o‘qitish sifatini baholash ko‘rsatkichining birdan kattaligi, bilim darajalarini bahlovchi kursatkichlarning noldan kattaligi tengligi, tajriba va nazorat guruhlaridagi olib borilgan tatqiqot ishlaridan tajriba guruhlarda samarali ekanligi va samaradorlik ko‘rsatkichi 1,18 (18 %) ga yuqori ekanligini ko‘rsatadi va har bir mezon bo‘yicha statistik gipoteza sifatida H₁ qabul qilinadi