Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
139 
bilan bir qatorda Respublikamizda ham turli yo‗nalishdagi ilmiy tadqiqot ishlari 
o‗tkazilmoqda.
Talabalarning fizikadan masala yechish va laboratoriya mashg‗ulotlarida 
shug‗ullanishlari fizika kursini o‗qitish jarayonining muhim va samarali qismini 
tashkil qiladi. Shu sababli masala yechish va laboratoriya mashg‗ulotlarini to‗g‗ri 
tashkil qilish, uni rivojlantirishga oid masalalarni ishlab chiqish fizika ta‘limida 
muhim ahamiyatga ega. 
Fizikani o‗qitishda kompyuter texnologiyalaridan foydalanish bir qator 
afzalliklarga ega. Masalan, ma‘ruzadan olingan bilimlar kompyuter texnologiyalari 
asosida masala yechish, laboratoriya mashg‗ulotlari, fizik jarayonlarni 
modellashtirish mashg‗ulotlari bilan qo‗shilsa, oson o‗zlashtirilishidan tashqari, 
o‗rganilayotgan hodisalarning fizik ma‘nosini ongli idrok etishga yordam beradi. 
Talabalar ushbu holda ma‘ruza bilan masala va laboratoriya mashg‗ulotlari 
masalalar yechishni o‗zaro bog‗lab, nazorat qilish imkoniyatlariga ega bo‗ladilar. 
Ma‘lumki, ko‗pgina fizikaviy masalalarni yechishda talaba masaladan kelib 
chiqqan holatda, fizika qonuniyatlarining matematik formulasini yozadi va hosil 
bo‗lgan tenglamalar sistemasidan masala shartida so‗ralayotgan fizik kattalikni 
keltirib chiqaradi, kerak bo‗lsa, tahlil qiladi. Mana shu bilan masala yechish jarayoni 
tugaydi. Lekin talaba shu ishlagan masalasini tajribada tekshirib ko‗rish imkoniyatiga 
ega bo‗lmaydi.
Haqiqatan ham, biron-bir jismning boshqa sayyorada (kuchli yoki kuchsiz
maydonda, masalan, gravitatsion maydonda) harakatini kuzatish yoki havoning 
qarshilik kuchini e‘tiborga olgan holda, gorizontga burchak ostida otilgan jismning 
harakat traektoriyasini, ma‘lum bir vaqtdan keyin vaziyati qanday bo‗lishini tasavvur 
etish qiyin bo‗ladi. Shu bois hozirgi vaqtda kompyuter texnologiyalarining o‗quv 
jarayoniga keng kirib kelganligini e‘tiborga olib, fizika fanining an‘anaviy o‗qitish 
mexanizimiga qo‗shimcha element kiritish, ya‘ni modernizatsiyalash vaqti keldi.
Bu talabadan o‗rganilayotgan muammoning mohiyatini chuqur his qilishni va 
fizik jarayonning mohiyatini chuqur tushunishga yordam beradi. Bunday 
mashg‗ulotlarni tashkillashtirish uchun ta‘lim tizimida ma‘lum bir ma‘noda inqilobiy 
o‗zgarishga olib kelgan Interactive Physics dasturdan foydalangan holda 
tashkillashtirishni tavsiya qilamiz [2].
Demak, Interactive Physics dastur paketidan foydalangan holda fizikaviy 
masalalarning shartini animatsiya holda modelini yaratish talabalarga fizikaviy 
masalalarga bo‗lgan qiziqishini orttiradi. Talabalar Interactive Physics dasturi orqali 
biron-bir fizik masalani olgan holda, uni modellashtirishga kirishadilar. Talabalar 
kompyuter modelini yarata turib, masalalar ustida yaxshi bosh qotiradilar, fizik 
moxiyatini anglab etadilar hamda yechiladigan masalaning fizik jarayonini jonli 

---